Kiezen is lastig voor Britse christen
Britse christenen blijven verdeeld over hun politieke keus. Ze zijn verspreid over alle partijen. Kerkelijke leiders houden zich graag buiten het debat. Maar dat laatste zou kunnen veranderen.
Natúúrlijk maakt het uit welke partij er wordt gekozen, zegt Lynda Rose, leider van de organisatie Voice for Justice UK (VfJUK). Daarnaast is ze nog predikante in de Kerk van Engeland. Maar in een van de jongste nieuwsbrieven geeft ze diezelfde Anglicaanse Kerk ervan langs, omdat die veel te meegaand zou zijn in de regeringsplannen op het gebied van seksuele voorlichting op scholen.
Rose verwijst naar de verkiezingsprogramma’s van de partijen (zie: ”Plannen van de partijen”). „Voorheen konden ouders ervoor kiezen hun kinderen weg te houden van de seksuele vorming op school. Mensenrechtenverdragen zeggen immers dat ouders voor hun kinderen recht hebben op onderwijs in overeenstemming met hun eigen levensbeschouwing. Deze Conservatieve regering is bezig beleid voor te bereiden dat de ouders dit recht ontzegt. Terwijl in een consultatie door de regering zelf 53 procent van de ouders zei dat ze niet wilden dat hun kinderen op school alles werd verteld over homoseksualiteit en genderfluïditeit.”
Rose heeft over dit onderwerp brieven gestuurd naar vrijwel alle partijen. „Van de meeste kreeg ik een ontvangstbevestiging, maar niet van Labour, de Liberaal-Democraten en de Groenen. Die zijn blijkbaar niet eens geïnteresseerd in contact hierover. Daarom adviseer ik de 76.000 ontvangers van mijn nieuwsbrief sowieso niet op een kandidaat van die partij te stemmen.”
Welke partij het wel moet worden, zegt ze niet. „Geen van de grote groepen staat echt sympathiek tegenover het christelijke gedachtegoed. Maar binnen de Conservatieve Partij is er meer ruimte voor dan bij een communist als Labourleider Corbyn.”
Standpunt
Voor christenen zijn de marges smal geworden, zegt ook Daniel Webster, woordvoerder van de Evangelical Alliance. „De Liberaal-Democraten hadden in een district een rooms-katholiek kandidaat gesteld. Maar dertig uur na die beslissing werd zijn kandidatuur ingetrokken, omdat hij zich rond abortus op het traditionele katholieke standpunt had gesteld.”
Bij gebrek aan christelijke partijen moeten gelovigen kiezen uit kandidaten van seculiere partijen. Die keus kan in elk district –met andere kandidaten– weer anders uitvallen. Webster: „Labour en de Liberaal-Democraten willen abortus uit het wetboek van strafrecht halen. Daarmee is die dus volledig vrij. Dat is extreem. Maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat niet één partij echt prolife is.”
„Dit zou de extreemste abortuswet in de wereld worden”, zegt Tim Dieppe, woordvoerder van de organisatie Christian Concern. „Het aborteren van meisjes (vooral door immigranten uit Zuidoost-Azië, EvV) wordt dan legaal. Wij hebben geprobeerd daarover een strafzaak te openen nadat we hadden aangetoond dat dit gebeurt. Maar de aanklager vond de kwestie niet belangrijk genoeg.”
Armoede
Niemand weet precies wat Britse christenen stemmen. De Evangelical Alliance liet dit in 2015 onderzoeken. „De uitkomst was dat ze ongeveer hetzelfde stemden als de rest van de bevolking. Met een kleine voorkeur voor Conservatief en UKIP (United Kingdom Independence Party, EvV)”, zegt Daniel Webster.
Opmerkelijk was wel het verschil in motivatie, zegt Webster. „Het bleek dat christenen veel meer waarde hechten aan bestrijding van armoede en zo. Ook zijn veel kerkleden op het grondvlak bezig met schuldhulpverlening en in voedselbanken.”
Lynda Rose zou het mooi vinden als er een grote christendemocratische partij zou bestaan in Groot-Brittannië. De kleine christelijke partijen die nu bestaan, zijn op nationaal niveau niet in staat een zetel te bemachtigen. „Christenen zijn demografisch gezien nog steeds de grootste groep in de samenleving. Ze moeten dus een plek kunnen veroveren. Op dit moment stemmen serieuze christenen voor partijen zonder te weten wat deze voorstaan. Heel veel mensen schrikken als ik dat uitleg. In het grote politieke debat gaat het niet over abortus en seksuele voorlichting, maar voor de mensen is dat wel belangrijk.”
Tim Dieppe van Christian Concern vindt het jammer dat er niet één partij is die de christelijke stem trekt. Toch aarzelt hij bij een pleidooi voor een ander kiesstelsel. „Het systeem van evenredige vertegenwoordiging (zoals in Nederland, EvV) brengt veel kleine partijen met zich mee. Het nadeel daarvan is dat er nooit een duidelijke meerderheid bestaat. Die is er in ons districtenstelsel doorgaans wel. Elk kiessysteem heeft dus voor- en nadelen.”
Gebedsgroepen
Lynda Rose is teleurgesteld in de christenen die in het parlement zitten. „In 2017 werd het grootste aantal christenen gekozen in tientallen jaren. Er zijn twee gebedsgroepen van christelijke parlementsleden. Maar in debatten hoor je niets van hen. Bij de stemming over seksuele voorlichting stemden er maar twintig tegen. Ik snap dat, want je krijgt heel veel tegenwerking als je te veel tegen de stroom in gaat. Maar denk maar niet dat je op andere punten een grote invloed krijgt als je je bij deze kwesties niet laat horen. Als het gaat over het onderwijs protesteren moslims veel duidelijker.”
Als de peilers gelijk krijgen, krijgt het Verenigd Koninkrijk na donderdag opnieuw een Conservatieve regering. Maar niemand durft garanties te geven. Rose: „Ik hoop in elk geval op een regering met een duidelijke meerderheid. Die kan de chaos van dit moment beëindigen. Volgens mij heeft alleen de Conservatieve Partij een reële kans om zo’n meerderheid te krijgen.”
Geweten
Kerken en christelijke organisaties in Groot-Brittannië hebben de traditie zich niet met partijpolitiek bezig te houden. „Mensen stemmen vanuit hun geweten, en die grens respecteren wij”, zegt Daniel Webster van de Evangelical Alliance. „Kerken zijn eraan gewend dat hun leden in alle partijen actief zijn. Wij helpen veel plaatselijke kerken bij het organiseren van een debat tussen diverse kandidaten uit hun district. Maar een richting wijzen doen kerken niet.”
Toch zou er op dat punt best iets kunnen veranderen, zegt hij. „Twee weken geleden heeft de opperrabbijn van dit land gewaarschuwd tegen antisemitisme in de Labourpartij. Nooit eerder heeft een religieuze leider zich gemengd in een verkiezingscampagne. Ik kan me voorstellen dat evangelicale leiders zich hierdoor ook uitdrukkelijker laten horen in het debat. Zeker omdat veel partijen zich steeds nadrukkelijker tegen christelijke normen en waarden keren.”
Toon
Die verwachting van Webster zal in elk geval nooit werkelijkheid worden in de Anglicaanse Kerk, zegt woordvoerder Richard Chapman. In het monumentale hoofdkwartier van de Kerk van Engeland in het centrum van Londen is hij verantwoordelijk voor contacten met het parlement. „Wij bemoeien ons niet met de inhoud van beleid”, zegt hij. „De boodschap van de kerk over de campagne gaat helemaal over het hóé van de politiek en niet over het wát. De aartsbisschoppen roepen op tot waarheid en eerlijkheid. Ook de toon van debatten moet beschaafd blijven. De kerk roept er dus wel toe op om te stemmen, maar zegt niet op welke partij.”
Uit onderzoek weet Chapman dat kerkleden over het algemeen aan de rechterkant van het politieke landschap zitten. „Maar dat komt doordat de Conservatieve Partij veel stemmen trekt van oudere mensen. En laat de kerk juist ook onder hen de meeste bezoekers vinden. Maar onder de echt actieve kerkgangers hebben juist de linkse partijen als Labour en de Groenen meer aanhang. Dat laatste geldt ook voor de geestelijkheid.”
Toch is het niet zo dat de richting van het beleid de Kerk van Engeland niet uitmaakt, zegt Chapman. „In het Hogerhuis zitten 26 anglicaanse bisschoppen. Die debatteren volop mee. Vanuit de kerk pleiten ze er daar voor om oog te hebben voor de zwakken, voor een eerlijk asielsysteem en goede ontwikkelingshulp. Dat zie je terug in hun stemgedrag. Verder heeft de kerk in veel dorpen scholen. We hebben dus wel degelijk belang bij goed bestuur, maar geen mening over partijen.”
Kiezen is lastig voor Britse christen
Het Christian Institute ging door de verkiezingsprogramma’s heen om te zien wat de partijen beloven. Het lette daarbij vooral op: drugsgebruik, gokken, christenvervolging, seksuele voorlichting op scholen, huwelijk en gezin en abortus.
Conservatieve Partij
De regerende Tories hebben een kort manifest. De partij belooft rond christenvervolging de aanbevelingen van de anglicaanse bisschop Mountstephen over te nemen. Volgens Mountstephen wordt een derde van de wereldbevolking om godsdienstige redenen vervolgd. Hij beveelt aan om een VN-resolutie in te dienen met sancties tegen landen.
De partij belooft een herziening van de gokwet, zonder te zeggen in welke richting.
Labour
De sociaaldemocraten willen op scholen verplichte lessen over „lhbt±relaties.” Op het gebied van genderidentiteit wil de partij de wet zo veranderen dat wat mensen zelf verklaren leidend is.
De Labourpartij pleit voor een volledige „decriminalisering” van abortus. Zwangerschapsafbreking verdwijnt uit het wetboek van strafrecht.
Op het gebied van huwelijk en gezin pleit Labour voor een vergemakkelijking van de gronden voor echtscheiding. Ook wil de partij een volledige openstelling van huwelijk voor homo’s in Noord-Ierland. Als er niets tussenkomt, gebeurt dat begin volgend jaar.
Schotse Nationale Partij (SNP)
In het korte programma van de SNP staat het pleidooi voor een tweede referendum over de Schotse onafhankelijkheid centraal. Op het gebied van drugsbeleid wil de partij centra inrichten waar verslaafden kunnen gebruiken. Ook willen de nationalisten dat de Schotse deelregering een eigen drugsbeleid kan maken.
Liberaal-Democraten
Ook de ”LibDems” willen echtscheiding vergemakkelijken. De partij bepleit afschaffing van de belastingvoordelen voor gehuwden. Ook willen de liberalen dat de Kerk van Engeland homohuwelijken gaat sluiten.
De partij wil af van beperkingen rond abortus, maar wil wel vasthouden aan de grens van 24 weken. Op het gebied van seksuele opvoeding in het onderwijs denkt de partij aan verplichte aandacht voor homoseksualiteit.
