Vragen bij het „grote plaatje” van de Bijbel

Toegegeven, de kracht van het beeldmateriaal dat Sawrey en de haren gebruiken in het boek vol infografieken is voor een deel sterk. Bijvoorbeeld als het gaat over Handelingen 2, het hoofdstuk waarin staat dat 3000 mensen zich lieten dopen na Petrus’ preek op de pinksterdag. Dat Bijbelgedeelte is voor menig lezer zo bekend, dat hij er min of meer gedachteloos aan voorbij kan gaan hoe groot die groep bekeerlingen is geweest. Doordat ruim vier bladzijden vol met in totaal 3000 poppetjes (m/v) zijn afgedrukt, wordt de groepsgrootte duidelijk voorgesteld.

De grafieken en schema’s helpen ook om informatie die in de Bijbel soms in lange opsommingen gegeven wordt, concreter voor ogen te stellen. Een plaatje met afmetingen en bouwmaterialen van de ark van Noach, bijvoorbeeld. Of een overzicht van reine en onreine dieren.

Het boek biedt overzichten die als naslagwerk geraadpleegd kunnen worden. Zo wordt in een oogopslag duidelijk wat de verschillen zijn in de lengtes van de verschillende psalmen en aan welke auteurs de psalmen worden toegeschreven. Uit een ander overzicht blijkt dat David de meest genoemde persoon uit het Oude Testament is. Zijn naam komt 930 keer voor.

De positie van invloedrijke vrouwen in zowel het Oude als het Nieuwe Testament wordt ook uitgediept. De lezer ontdekt dat Esther de vrouw is aan wie de meeste woorden in de Bijbel worden besteed: maar liefst 5329. Maria (2734 woorden) volgt op grote afstand. Esther wordt getypeerd als „uitzonderlijk dapper, wijs en vindingrijk”, Maria als „uitzonderlijk godvrezend, dapper en vol van geloof.”

Disclaimer

Om tot de samenstelling van het boek te komen, heeft Sawrey (zelf lid van de Carlisle Vineyard Church) bewust samengewerkt met „mensen van verschillende theologische achtergronden.” Ze schrijft: „Voor deze verschillende theologische theorieën hoef je niet bang te zijn. Je kunt ze omarmen en ermee worstelen.”

Dat de auteurs verschillende theologische visies hebben, maakt het des te onlogischer dat zij in het boek hun keuzes niet verantwoorden. Het boek bevat meerdere ‘disclaimers’. Zoals bij de uitleg van de zondeval (blz. 41): „De auteurs beroepen zich op persoonlijke interpretatie en keuze bij het samenvoegen van deze data en bij het in stappen indelen voor deze grafiek. Er bestaan ook andere interpretaties over de functie van engelen en het moment dat Satan gevallen is.”

Dat het een gemis is dat er in woord en beeld niets duidelijk wordt over de theologische afwegingen die de auteurs hebben gemaakt, blijkt bovenal op blz. 206, waar de auteurs „het grote plaatje van de Bijbel” presenteren. Daar blijkt dat de woorden „God is liefde” uit 1 Johannes 4:8 voor hen de kern van de Bijbel vormen. Vanuit die visie verdelen zij de Bijbel in acht fases: vijf in het Oude, drie in het Nieuwe Testament.

In beelden, voorzien van enkele woorden en verwijsteksten, wordt duidelijk gemaakt dat God liefde is, dat de mens geschapen is voor een relatie –„om geliefd te zijn”– en dat hij die relatie vervolgens heeft gebroken in Genesis 3. Vervolgens komt er een „reddingsplan” waarin God Israël roept. Toch wijst Israël dat plan af (1 Samuël 8). Na Jezus’ komst is er een tweede kans (Handelingen 2) en wordt de relatie uiteindelijk hersteld als er een nieuwe hemel en een nieuwe aarde zijn.

Waarom dit thema? Waarom acht fases? De auteurs zwijgen erover – in woord én beeld.

De Bijbel wordt, ook door Sawrey en haar team, het Woord van God genoemd. Zijn Woord is op schrift gesteld. Aan die notie wordt tekortgedaan als „de afbeeldingen de leiding hebben en de tekst een bijrol vervult.” Het is aardig om te weten dat God tijdens de ballingschap gemiddeld 2,34 keer per jaar sprak en op welke wijze Hij dat deed, maar dat zegt niets over de (rijke) inhoud ervan. Sowieso komt de inhoud van de kleine profetenboeken er bekaaid af. Over de brieven van Jakobus, Johannes, Judas en Petrus wordt bijna met geen woord (of: afbeelding) gerept.

Bovendien zijn de afbeeldingen niet altijd eenvoudig te begrijpen. Dat erkent Sawrey zelf trouwens ook. Op blz. 126-127 staan tientallen teksten uit Oude en Nieuwe Testament, die door een wirwar aan lijntjes met elkaar verbonden zijn om de parallellen tussen beide testamenten duidelijk te maken. Dat is onoverzichtelijk.

Sawrey heeft niet de bedoeling gehad om met het boek de Bijbel te „vervangen”, maar juist om ermee op de Bijbel zelf te wijzen. Ze wijst inderdaad op teksten uit en thema’s ontleend aan de Bijbel, maar de manier waarop ze dat doet, wordt niet onderbouwd en leidt meer dan eens tot meer vragen over de Bijbel. Wie het antwoord daarop wil weten, zal er goed aan doen om toch de geschreven tekst van het Woord te onderzoeken.

De Infographic Bijbel. Het Woord van God in een nieuwe dimensie, Karen Sawrey; uitg. KokBoekencentrum; 224 blz.; € 34,99

Vragen bij het „grote plaatje” van de Bijbel

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?