Deze maand protesteerden de boeren ook al fel tegen de impasse die is ontstaan door uitblijvend stikstofbeleid. Bij bouwers en de grond-, weg- en waterbouw zit de PFAS-kwestie echter het meest hoog: sinds juli gelden strenge regels voor verwerking van grond met daarin de chemicaliën PFAS.

Lees ook

Noodplan kabinet voor bouwsector om stikstof en PFAS

Nieuwe, strenge regels voor het verwerken van grond met PFAS erin –vervuilde grond dus–, zetten veel bouwbedrijven, grondverzetbedrijven maar ook hoveniers klem. De natuur zelf kan de stoffen niet afbreken, dus niets doen is geen oplossing. Dát de stoffen zeer gevaarlijk zijn, daarover is geen twijfel, maar of dat ook zo is in de zeer lange concentraties die nu gemeten (kunnen) worden?

Hoe dan wel verstandig met de vervuilde grond omgegaan moet worden, weet ook staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Milieu) nog niet te vertellen. Al duizenden projecten liggen daarom stil.

Tel daarbij op wat deze sector de afgelopen tien jaar is overkomen. Tijdens de wereldwijde economische crisis van 2008 kwam de woningmarkt in zwaar weer terecht. Daardoor daalde de vraag naar nieuwbouwhuizen. Consumenten en bedrijven moesten zuinig aan doen. De daaropvolgende faillissementen liggen velen nog vers in het geheugen.

Vaarwel

Sinds de bouw weer op gang kwam, vanaf 2014, kampen de bouwers met grote tekorten aan personeel. De vraag naar nieuwe woningen en werklocaties, en bijkomende voorzieningen zoals wegen en winkels, nam in korte tijd rap toe. Maar al tijdens de crisis zegden veel bouwvakkers de bouw vaarwel. Of ze gaan binnen afzienbare tijd met pensioen. Nog maar anderhalf jaar geleden verzuchtte een stratenmaker: „Zelfs slecht personeel is niet meer te krijgen.” Daarnaast moesten bouwbedrijven lang wachten op bouwmaterialen. De lage waterstanden van de zomer van 2018 zorgden voor torenhoge prijzen van zand en grind. Ondanks hard werken, blijft de productie achter.

Tegelijk zijn de klimaatdoelstellingen om de hoek komen kijken, evenals het kabinetsbesluit om alle huishoudens van het aardgas af te krijgen. Verwachtingsvol kijken overheid en maatschappij naar de aannemers en zzp’ers die de klus moesten klaren. Er moet sneller, efficiënter en duurzamer worden gebouwd, zo klinkt het. Dat vraagt niet alleen het maximale aan inzet, maar ook een stuk expertise over ‘groen’ bouwen en meer automatisering.

Als klap op de vuurpijl kwamen daar in juli van dit jaar nieuwe regels voor PFAS bij. Shovels en kiepwagens staan te verstoffen. De boeren krijgen nog melkgeld, maar wij missen nú al omzet, stelt de bouw- en infrasector, omdat er amper nog een schop de grond in gaat. De eerste bedrijven zien ontslagen aankomen. Nederland stevent af op een volgende crisis, waarschuwden vorige week brancheorganisaties.

De laatste tien jaar was het dus hollen of stilstaan. Gezien de huidige patstelling betekent stilstand een forse achteruitgang. Niet vreemd dat dit rondgetoeterd wordt op het Malieveld en de politiek in beweging moet brengen. Temeer daar de bouw een sterke aanjager is van de economie.

Van Veldhoven gaat schuiven

Staatssecretaris Van Veldhoven gaat voor 1 december een nieuwe norm vaststellen voor de hoeveel PFAS die zich in grond mag zitten. De bewindsvrouw heeft het RIVM dinsdag met spoed gevraagd wat een nieuwe veilige norm kan zijn.

Sinds juli dit jaar bedraagt de norm 0,1 milligram PFAS per kilo grond. Grond-, weg- en waterbouwbedrijven, als ook bouwbedrijven ondervinden grote hinder van de nieuwe norm. Veel projecten liggen stil. Twee weken geleden, tijdens de behandeling van de begroting Infrastructuur en Waterstaat, was de bewindsvrouw nog niet bereid om te schuiven. Ze stelde toen dat ze de maatregel uit voorzorg had genomen.