De smid uit het Betuwse Andelst staat aan de vooravond van een uniek project dat twee landen met elkaar moet verbinden. Niet alleen Nederlandse scholen gaan aan de slag, ook in Engeland moeten leerlingen hun handen laten wapperen uit respect voor gesneuvelde militairen.

Smederij-eigenaar Cees Pronk timmert flink aan de weg. Al eerder werd zijn restauratiesmederij op de werelderfgoedlijst geplaatst. Bekend is hij ook van smeedactiviteiten bij scholen en op evenementen waar jongeren zelf aan de slag mogen.

Zijn nieuwste project is in eerste instantie bedoeld als eerbetoon aan de gesneuvelde Airborne- militairen bij de (verloren) Slag om Arnhem, maar strekt zich daarna uit tot Poppie Day in Engeland (11 november) en de 75-jarige dodenherdenking op 4 mei 2020.

Gedicht

Het plaatsen van kunststof herdenkingsklaprozen (poppies) wordt al sinds de Eerste Wereldoorlog gedaan als eerbewijs aan (militaire) gevallenen. Het symbool vindt zijn oorsprong in het gedicht ”In Flanders Fields” van de Canadese militaire arts John McCrae, die bloeiende klaprozen zag groeien op de slagvelden bij Ieper. Nog steeds worden poppies bij de graven van gevallen militairen gelegd.

Dat bracht Pronk op het idee om deze niet van kunststof, maar van roodkoper (blad) en messing (steel) te vervaardigen. „Onder begeleiding moeten leerlingen van de groepen zeven en acht dit zelf kunnen doen”, vertelt hij. „Dat willen we als smeedteam op scholen aanbieden. Wij nemen al het benodigde materiaal mee. Omdat ik niet weet hoe groot de belangstelling wordt, gaan we voorlopig uit van zo’n duizend koperen bloemen.”

Lesbrief

De benodigde ‘bloemblaadjes’ zijn door een bedrijf in de buurt uitgesneden. De scholieren moeten met een hamer structuur in de bladdelen kloppen en daarna met een kunststofhamer er de juiste bolling in aanbrengen. Datzelfde gebeurt met de messing steel. Bedoeling is dat deze zelfgefabriceerde kunstwerken daarna bij de graven van omgekomen Airborne-militairen worden geplaatst.

„Het is in eerste instantie een regionaal project voor scholen in de omgeving van Oosterbeek. Er zit een lesbrief bij en de lagere klassen krijgen een kleur- of bouwplaat, zodat ook zij erbij betrokken worden”, zegt Pronk.

De twee laatste groepen moeten „serieus aan de slag.” „Zo betrek je ze meer bij herdenkingen dan als ze een door anderen uitgereikt bloemetje bij de graven neerleggen, zoals nu gebruikelijk is. Het is iets van henzelf wat ze straks weggeven, wat ook nog eens tijd en moeite heeft gekost. Daarom is dit ook niet eenmalig, maar willen we hetzelfde in Engeland doen tijdens de nationale herdenking op Poppie Day en rond 75 jaar bevrijding in ons eigen land. We gaan het dus groot aanpakken.”

Dit alles moet bekostigd worden uit de verkoop van de koperen klaprozen die de Betuwse smid zelf vervaardigt. „Dat worden collectorsitems in beperkte oplage, voorzien van een certificaat. We zijn ook bezig met de aanvraag van subsidie, maar daar zit nog weinig schot in.”

Prachtig gevormde koperen kunstwerkjes bij grafstenen van militairen, zijn die niet diefstalgevoelig? Pronk: „De materiaalwaarde die je er bij een opkoper van oud ijzer voor krijgt is 1,50 euro, dus je moet er flink wat van verzamelen om er iets aan te verdienen. Bovendien is er op militaire begraafplaatsen voldoende toezicht.”