Per direct moet de term sneuvelen, meldde het Amsterdams museum donderdag op zijn website. ”Gouden Eeuw” zou volgens een conservator negatieve kanten als armoede, oorlog, dwangarbeid en mensenhandel negeren. Bovendien zou de term ertoe bijdragen dat de eeuw vanuit het perspectief van de toenmalige machthebbers wordt gezien. Reden voor het museum om de permanente tentoonstelling ”Hollanders van de Gouden Eeuw” om te dopen in ”Groepsportretten van de 17e eeuw”.

Wat vindt u van de keuze van het Amsterdams Museum?

Van Eijnatten, cultuurhistoricus aan de Universiteit Utrecht: „Ik ben er niet voor om historische namen te veranderen. Een belangrijke onderdeel van de maatschappij is zelfreflectie: naar jezelf kijken. Dat gebeurt onder meer in musea. Door namen te veranderen en het verleden op te schonen, verdwijnt de mogelijkheid tot discussie. Een betere keuze was geweest om de naam zo te laten en op de bordjes met bijschriften een toelichting op de schilderijen te geven.”

Zien bezoekers door een andere term daadwerkelijk een andere kant van de geschiedenis, zoals het museum beoogt?

„Dat ligt eraan welke toelichting het museum bij de schilderijen geeft. Het Rijksmuseum heeft termen als ”neger” verwijderd. Ik had die term liever tussen aanhalingstekens gewild. Een bezoeker ziet dan: hé, dat is een bijzondere term. Zo worden mensen aan het denken gezet.”

De keuze past in een patroon: eerder moesten ‘koloniale’ straatnaamborden en standbeelden er aan geloven. Hoe kijkt u tegen deze trend aan?

„Ik vind deze ontwikkeling niet positief. Er ontstaat een cultuur van slachtofferschap. Dat zie je in de meeste West-Europese landen. Iedereen kan zich slachtoffer noemen. Je kunt natuurlijk eisen dat je niet beledigd wilt worden als je op straat loopt en de straatnaambordjes met koloniale zeehelden ziet. Aan de andere kant: als mensen daardoor worden herinnerd aan hun voorvaderen, vind ik dat wat overdreven.”

Wat is een gezonde houding ten opzichte van de Nederlandse geschiedenis?

„Zowel de positieve kanten melden als daar kanttekeningen bij plaatsen. Je mag best de normen en waarden die zijn ingebed in de Nederlandse traditie ophangen aan het verhaal van de Gouden Eeuw. Maar reflecteer dan ook op de keerzijde van de Gouden Eeuw.”