Doceren tot geraniums stopsein geven
„Pensioen? Dat is een uitvinding van Rijkskanselier Otto von Bismarck, die van zijn bejaarde legertop af wilde.” Het is duidelijk: Koos van der Burgh (67) –tropenarts, universitair docent en oud-huisarts– is niet iemand die graag achter de geraniums zit. „Daar zou ik gaan verpieteren.”
Twee olijfbomen, een bananenboom en een Perzische slaapboom sieren de achtertuin van de voormalige bovenmeesterswoning in Rijssen. De exotische planten verraden de liefde van Van der Burgh voor de tropen. Jaarlijks brengt de Rijssenaar twee tot drie keer een maand door in Gambia. Niet als natuurgenieter, maar als zendingsarts.
Van der Burgh toont een foto van een ernstig verbrand Afrikaans meisje. „Kijk, hier zal geen borst meer gaan groeien.” De arts maakt vaak mee dat Gambianen met brandwonden bij hem en zijn vrouw langskomen. Regelmatig gaat het mis door het branden van pinda’s –het grootste exportproduct van het land– en bij open vuren. „Zand wordt daarbij gloeiend heet, maar dat kun je niet zien.”
Driedelig pak
Na zijn studie tropengeneeskunde aan het Koninklijk Instituut voor de Tropen emigreert Van der Burgh in 1981 samen met zijn toenmalige vrouw –zij overleed enkele jaren geleden aan borstkanker– en kinderen naar Nigeria. Daar gaat hij aan de slag in een ziekenhuis. Zijn vrouw geeft de kinderen thuisonderwijs.
Het geloof drijft het echtpaar om in Nigeria te gaan werken. „Andere geneeskundestudenten trokken een driedelig pak aan, maar wij wilden wat doen voor de arme medemens. Iedereen zei bij onze keuze: daarna vind je nooit meer werk. Er waren in de jaren 60 namelijk veel te veel artsen.”
Na vijf jaar keren Van der Burgh en zijn vrouw terug naar Nederland. Ze willen hun kinderen regulier onderwijs laten volgen, wat in Nigeria niet gaat.
Hij vindt toch werk, als huisarts in Rijssen. Dat doet hij van zijn 35e tot zijn 65e. Met veel plezier. „Je staat als huisarts dichtbij mensen. Mensen delen van alles met je. Ik deed bevallingen en begeleidde sterfgevallen. En af en toe kon ik wat kwijt van mijn geloof.” Abortus en euthanasie wijst hij resoluut af. „Mensen weten dat en doen er niet moeilijk over.”
Bloedvergiftiging
Aan zijn werk komt in 2017 abrupt een einde. „In september zou ik met pensioen gaan, maar met Pasen kreeg ik een bloedvergiftiging en kwam ik op de intensive care terecht.” De bloedvergiftiging ontstond door wondroos aan een teen. „Mijn lever en nieren deden niks meer, maar door het gebed ben ik er weer bovenop gekomen.”
Nog steeds merkt hij de gevolgen. Zijn handen zijn minder soepel door artritis. „Orgelspelen gaat bijna niet meer.”
Zodra Van der Burgh weer enigszins is opgeknapt, wil hij weer in Afrika aan de slag. Samen met zijn huidige vrouw pakt hij het vliegtuig naar Gambia. Ze komen te werken in een ziekenhuis ten noorden van de Gambiarivier. „Dat is een wereld van verschil met het zuiden. Veel armer.”
Naast het werk in Afrika doceert Van der Burgh sinds 2009 huisartsengeneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Daarnaast geeft hij les op een huisartsenpost en is hij freelance docent.
Van het lesgeven krijgt hij veel energie. „Het is superleuk om te sparren met de nieuwe generatie, die vol frisse gedachten zit.” Zijn vrouw vindt het niet erg dat hij daardoor veel van huis is. „Iedere keer als ik thuiskom na een dag colleges geven, zegt ze dat er een vrolijke vent terugkeert.”
Eigenlijk moet Van der Burgh stoppen met lesgeven vanwege zijn leeftijd. „Maar mijn baas in Groningen zegt: „Er zijn uitzonderingsregels. We rekken je vertrek op tot de studenten aangeven dat het tijd is.” Dat zullen ze doen door met een paar geraniums de collegezaal in te lopen. Die planten neem ik dan mee naar huis, zodat ik letterlijk achter de geraniums kan gaan zitten.”
De tropenarts is kritisch over pensionering. „Ons leven is niet van ons maar van God. Dus waar haal ik het recht vandaan om te zeggen: ik stop ermee en ga vakantie houden?”
Loopbaan Van der Burgh
Geboren: 28 september 1951 te Zeist
Opleidingen: geneeskunde, Amsterdam VUmc (1969-1979); tropengeneeskunde, Koninklijk Instituut voor de Tropen in Amsterdam (1979-1981); huisartsgeneeskunde, Amsterdam VUmc (1985-1986)
Banen: directeur ziekenhuis in Nigeria (1981-1985), huisarts in Rijssen (1986-2017), wetenschappelijk medewerker Amsterdam VUmc (1999-2009), docent huisartsgeneeskunde in Groningen (2009-heden)