Nooit geweten dat Harderwijk zo’n mooie stad is. Gerdien Morren hoort het deelnemers aan een stadswandeling vaak zeggen. „Ze waren al vaker in Harderwijk, vertellen ze me. Nogal eens blijkt dat ze toen alleen het Dolfinarium en de boulevard bezocht hebben en niet eens de binnenstad in zijn geweest. Dat Harderwijk veel meer is en een rijke geschiedenis heeft, is voor hen heel verrassend. In 1231 kreeg Harderwijk al stadsrechten.”

Morren en collega-rondleiders van het Gilde van Harderwijker Stadsgidsen kunnen veel laten zien: de gewelfschilderingen in de Grote Kerk, het goudleerbehang in de raadzaal van het oude stadhuis en het fraterhuis van de broeders van de Moderne Devotie van Geert Grote.

Botters

Maar ook het koloniaal werfdepot waar soldaten in de negentiende eeuw werden voorbereid op hun dienst in Nederlands-Indië en waar voorheen de Gelderse munt werd geslagen, samen met oude botters en een vissershuisje en natuurlijk de panden van de universiteit. „De bekende medicus Boerhaave en de Zweedse plantkundige Linnaeus promoveerden er. Wel iets waar Harderwijk zich op kan beroemen”, vindt Morren.

„Tijdens de Franse bezetting hief Lodewijk Napoleon de universiteit op, net als die van Franeker. Jongeren denken nu dat de wereld voor hen open ligt met een stage en een studiejaar in het buitenland, maar eeuwen geleden kwamen er al studenten uit heel Europa naar Harderwijk.”

Het hangt wat van de groep af, maar meestal neemt Morren, die al bijna 25 jaar stadswandelingen leidt, ook het stadhuis en de Grote Kerk in haar route op. „In een kleine twee uur is niet alles van Harderwijk te tonen. Een oud-militair staat wellicht langer stil bij het werfdepot en de verdedigingswerken. Ik ben meer van de grandeur, van de uitstraling van de voorname stad die Harderwijk ooit was.”

Aan het heden gaat Morren, CDA-raadslid en oud-tandartsassistente, niet voorbij. „Ook nu is Harderwijk een stad om trots op te zijn. Er was een periode dat ik de boulevard meed, maar die is nu flink opgeknapt. En het wordt er nog mooier, met een wandelpromenade langs het water van het Wolderwijd.”

Van de boulevard lopen we door de Vischpoort („de enige overgebleven stadspoort’’) de binnenstad in, de Vischmarkt op. „Harderwijks culinaire plein. Nu is het er overdag heel rustig, vroeger was het hier een drukte van belang. De nettenboeters zaten er, er werden garnalen gepeld, alles van de visserij kwam hier de stad binnen.” In de bestrating herinneren zilverkleurige haringen aan de tijd van toen.

Hospitaal

We wandelen verder. „Een stukje stadsvernieuwing”, verontschuldigt Morren zich voor de moderne bebouwing. „Hier stond een schitterend militair hospitaal. Maar ja, er is een tijd geweest waarin er veel werd afgebroken. Het idee van een steegje is wel in stand gehouden, het fraaiste deel van de stad is dit echter niet.”

Snel door naar het stadspark terzijde van de Markt met zijn volle terrassen. Morren attendeert op een stuk muur. „Die is nog van het minderbroederklooster dat hier stond, een van de vijf kloosters in Harderwijk. Het is de oudste bovengrondse muur in de stad, uit 1280, ouder dan de stadsmuur.” Richting de universiteitsgebouwen neemt Morren graag deze doorsteek via het stadspark. „Dit was altijd een groene oase in de stad, eerst kloostertuin, later de hortus van de universiteit. Voor mijn gevoel is een stadswandeling niet af als ik niet door dit park loop en niet over de universiteit vertel.”

Elke dag stadswandeling

Het Gilde van Harderwijker Stadsgidsen is een vereniging van vrijwilligers die sinds 1996 stadswandelingen verzorgt door de historische binnenstad van Harderwijk. Een wandeling is elke dag mogelijk. Sommige historische gebouwen kunnen ook van binnen worden bekeken.

Gerdien Morren: „De grootte van de groep doet er niet toe. Al ben je alleen of als echtpaar, als je liever met een gids Harderwijk verkent dan aan de hand van een folder, kan dat voor vier euro.”

De stadswandeling duurt anderhalf uur en begint om 14.00 uur. Aanmelden kan tot 13.00 uur bij het startpunt: Hotel Baars, Smeepoortstraat 52, naast de Grote Kerk.

Op aanvraag kunnen themawandelingen worden gemaakt, onder meer over de visserij, tuinen en parken, de verdedigingswerken en de universiteit.

stadsgidsenharderwijk.com

Stadsgidsen

Een plaats (nog) beter leren kennen? Stadsgidsen weten veel van de lokale geschiedenis, van gebouwen, personen en monumenten. In deze serie acht impressies van stadswandelingen. Dit was deel 3.