De situatie is zelfs zo erg dat de jongeren, tussen de 10 en de 16 jaar oud, vóór eind volgende week naar een andere instelling moeten worden overgeplaatst. De particuliere instelling wordt daarmee in feite gesloten.

Het centrum in het Overijsselse Haaksbergen biedt geen verantwoorde zorg aan jongeren die uit crisissituaties komen. Het welzijn van deze tieners is niet gegarandeerd, aldus het onderzoek. „Het is een kwetsbare groep kinderen. Ze zijn ontredderd en ontberen een duidelijk dagrimte”, zei inspecteur J. de Vries.

De misstanden in het centrum in Haaksbergen kwamen vorige week in het nieuws door een reportage in het televisieprogramma Netwerk. Kinderen zouden worden geslagen en te weinig eten krijgen. D66 eiste meteen een onderzoek. De inspecties deden al voor de uitzending van Netwerk onderzoek en hebben het rapport versneld naar buiten gebracht.

Volgens beide inspecties zijn de begeleiders, die allemaal via uitzendbureaus in dienst waren gekomen, in Difference niet genoeg geschoold. „Er is een groot risico op restrictief en repressief handelen van de begeleiders, mede door onvoldoende deskundigheid en doordat er door hoog ziekteverzuim geen continuïteit van zorg geboden kan worden”, aldus het rapport. De Vries wijt het optreden van het personeel aan onmacht.

De inspecties wijzen op het gevaar van fysiek geweld door begeleiders tegen de jongeren. Zij hebben niet zelf geconstateerd dat er kinderen geslagen werden.

Verder is de huisvesting onacceptabel. De woonkamers in het voormalig hotel zijn donker, het pand ligt tussen twee doorgaande wegen en kent geen tuin.

Leerplichtige kinderen worden soms niet naar school gestuurd en blijven de hele dag binnen. Uit geldgebrek is er geregeld geen eten voor de kinderen of wordt er niet gekookt omdat de kok niet betaald kan worden. Dan werd patat gehaald.

Dat de inspectie onderzoek deed naar de particuliere instelling was op verzoek van de directeur van Difference zelf. Die wilde erkend worden als instelling volgens de AWBZ, maar moet nu dus sluiten.

Staatssecretaris Ross (Volksgezondheid) spreekt van „schokkende bevindingen.” Het gaat volgens haar om een „treurig voorval” dat niet nog eens mag voorkomen. Zij heeft inmiddels zorgkantoren en provincies gevraagd welke nieuwe instellingen er nog meer bestaan. Ross heeft geen signalen dat er calamiteiten bij andere instellingen bestaan.

Directeur R. Koka van Difference gaat eerst overleggen met zijn advocaat voordat hij wil reageren. De Haaksbergse wethouder M. van Beek van Zorg en Jeugdzaken reageerde geschokt op het rapport. „De situatie is nog erger dan werd vermoed.”

Van Beek kreeg al snel na de komst van het opvangcentrum, in maart 2003, signalen dat het niet goed ging met Difference. De wethouder zegt dat de gemeente geen instrumenten heeft om in dat soort gevallen zelf in te grijpen. Van Beek wendde zich in maart van dit jaar tot de Inspectie Jeugdzorg. Toen werd er actie ondernomen.

De wethouder vindt het een slechte zaak dat de regels, certificering en bevoegdheden voor particuliere opvangcentra, zoals Difference, zo slecht geregeld zijn. „De particuliere opvangcentra schieten als paddestoelen uit de grond, zonder dat geregeld is dat er verantwoorde zorg wordt geleverd. Het wordt tijd dat de overheid ingrijpt en met duidelijke spelregels komt.”