Forum krijgt (nog) nergens voet aan de grond
Tweeënhalve maand na de Statenverkiezingen staat winnaar FVD in bijna alle provincies buitenspel. Raar? „Forum is nu eenmaal een nieuwe en onbekende partij. En het klimaatbeleid zorgt voor verwijdering.”
Groningen en Drenthe hebben inmiddels een nieuw college van Gedeputeerde Staten. Andere provincies zijn qua onderhandelingen in een vergevorderd stadium. Zuid-Holland en Flevoland zitten nog altijd in de verkennende fase. Maar op Limburg en Zuid-Holland na hebben allen dit gemeen, zei politicoloog Simon Otjes woensdag op een bijeenkomst van het Montesquieu Instituut, namelijk dat FVD, de grote winnaar van de verkiezingen, het nakijken had.
Otjes ziet daarin geen enkel democratisch probleem. „Er is nergens vastgelegd dat de grootste partij in een college moet zitten. Ook niet dat de grootste winnaar erin moet. Er is maar één basale eis: een college moet een meerderheid hebben en het eens zijn over een programma.”
Die visie is Johan Almekinders, FVD-fractievoorzitter in Overijssel, te gemakkelijk. „De deelname van Forum aan deze verkiezingen gaf een hoog opkomstpercentage. En dat FVD in alle provincies zo veel zetels won, is een signaal van de kiezer, die ander beleid wil. Je moet bij coalitievorming ook kijken naar de verschuivingen en nieuwe partijen een faire kans geven.”
Moreel examen
Dat laatste is volgens Almekinders nergens gebeurd. „Het heeft er veel van weg dat FVD er hoe dan ook buiten gehouden moest worden. Men klontert bij de collegevorming bij elkaar, zelfs met heel kleine partijen. Maar wíj moesten eerst een moreel examen afleggen voor men naar ons wilde luisteren. Dat GroenLinks een ex-terroriste in de Eerste Kamer krijgt, namelijk Farah Karimi, en een politicus die nooit spijt betuigde over zijn sympathieën voor Pol Pot, namelijk Paul Rosenmöller, is blijkbaar géén probleem.”
Volgens Tobias van Gent, VVD-Kamerlid en oud-Statenlid in Zeeland, speelt er echter meer. „Het is voor andere partijen te lang onduidelijk gebleven waar Forum nu precies voor stond, zeker als het gaat om echt provinciale vraagstukken. Ook in Zeeland hield men te lang de kaarten tegen de borst. Als andere partijen vroegen: Wat willen jullie met dit of dat vraagstuk? klonk te vaak: Dat weten we niet, laten we eerst maar een referendum houden.”
Vergelijkbare dingen nam ook Annemieke Schakelaar van Omroep Gelderland waar. „De andere partijen kénden Forum en zijn vertegenwoordigers gewoon niet. Organiseerden wij een verkiezingsdebat, kwamen zij als enige niet opdagen. Bovendien speelde in Gelderland een rol dat CDA, PvdA en VVD al voor de verkiezingen een akkoord hadden gesloten over klimaatmaatregelen en over de Omgevingswet. FVD vroeg dan, mijns inziens terecht: Dus wij kunnen alleen nog tekenen bij het kruisje? Maar van de andere partijen valt te begrijpen dat ze alles wat ze eerder bereikt hadden niet zomaar van tafel wilden halen.”
Geduld
Ook bestuurskundige Caspar van den Berg, hoogleraar in Groningen, vindt het niet verwonderlijk dat Forum in deze ronde nog nergens gaat meebesturen. „Ik zou zeggen: heb wat geduld. Het kost in de politiek altijd veel tijd voordat een nieuwe partij vertrouwen heeft opgebouwd. Ga nu eens vier jaar gedegen oppositie voeren, dan kan het een volgende keer heel anders lopen.”
Almekinders wordt van die benadering niet warm. „Daarvoor zijn wij niet de politiek in gegaan. Wij willen aanpakken. Maar dat wordt ons nergens gegund.”
