Er ligt nog zo’n 50 miljoen euro klaar voor Noord-Nederlandse bedrijven, maar het is de vraag of die het voor 2021 op krijgen. Dat staat in een bestuursrapportage van de provincie Friesland. Het gaat om een subsidie uit het zogenoemde OP-EFRO-programma. Daaruit was voor de periode 2014-2020 in totaal 120 miljoen euro beschikbaar voor Noord-Nederland. Er is voor de laatste twee jaar nog 50 miljoen over en als dat niet besteed wordt gaat het budget terug naar Brussel.

Subsidietrekker

De Friese gedeputeerde Sander de Rouwe herkent het beeld dat uit het onderzoek van het Bossche adviesbureau ERAC –in opdracht van de NOS– komt. „Wat wij zien is dat provincies met universiteiten het heel goed doen. Regio’s zonder universiteiten staan niet toevallig onderaan. Wij zijn ijzersterk in mbo en hbo, maar qua universiteit blijven we achter.”

In Leeuwarden zit tegenwoordig wel Campus Fryslân, de elfde faculteit van Rijksuniversiteit Groningen (RUG). De Rouwe verwacht hier op de lange termijn effecten bij de subsidies. Ook probeert de provincie Friese hbo- en mbo-instellingen te helpen met het verkrijgen van Europees geld door in Brussel te lobbyen, zegt De Rouwe. „De programma’s zijn te veel gericht op universiteiten.”

De gedeputeerde benadrukt verder dat veel van het Groninger geld ook in Friesland en Drenthe terechtkomt. „De RUG en het ziekenhuis UMCG zijn grote jongens die veel geld binnenhalen. Dat doen ze vaak namens Noord-Nederland. En die projecten hebben vaak spin-offs in Friesland en Drenthe. Als het regent in Groningen druppelt het in Friesland, en andersom.”

Een voorbeeld van zo’n project is Drone Hub Eelde. Twee van de veertien deelnemende organisaties in dat Groninger project komen uit Friesland. Een ander voorbeeld dat De Rouwe noemt is het Drentse Lofarproject voor ’s werelds grootste radiotelescoop. Daar is een bedrijf uit Leeuwarden bij betrokken.

De provincie wil Friese bedrijven helpen met het op poten zetten van projecten waar Europees geld kan worden ingezet. „Bij Europese programma’s gaat het om groot geld en wij zijn een mkb-provincie. Bedrijven met bijvoorbeeld twintig mensen kunnen niet een projectleider een halfjaar vrijspelen voor zo’n groot project. De Friese bedrijven doen het goed bij de aanvraag voor laagdrempelige vouchers maar voor grotere bedragen, die preciezer moeten worden omschreven en verantwoord, hebben ze de capaciteit niet.”

De Rouwe wil bij de provincie een zogenoemde tweedelijnsorganisatie inrichten. „We kunnen dan helpen met het uitwerken van een bedrijfsplan. Want zoals een universiteit of een UMCG het doet, dat kun je niet van een mkb’er vragen.”

Adviesbureau ERAC weet dat Nederland tot nu toe 4,9 miljard euro kreeg aan subsidies voor projecten uit de Europese begroting 2014-2020. Dit geld kwam terecht bij zo’n 11.000 organisaties en leverde naar schatting 107.000 banen op.

Als het aan De Rouwe ligt komt er een Friese eindsprint om de pot met Europese subsidie ter waarde van 50 miljoen euro voor het bedrijfsleven alsnog op te maken.

De provincie zag het probleem van het niet opmaken van de budgetten al een tijdje aankomen en heeft extra ambtenaren vrijgemaakt om bedrijven te helpen met projecten. „We hebben nog een inhaalslag te maken, maar er zitten een paar goede projecten in de pijplijn voor substantiële bedragen.” De Rouwe denkt dat die het geld voor 2021 ,voor een heel behoorlijk deel of misschien wel volledig opmaken.”

De verwachting is dat er rond de zomer nieuws over deze projecten te melden is. Wel verklapt hij alvast dat er een kansrijke aanvraag rond e-health –zorg via de digitale weg, vaak thuis– loopt. „Hier zijn meerdere bedrijven bij betrokken. Het gaat om enkele miljoenen euro’s.”

Beetje lui

De eindsprint is nodig, vindt hij. „We betalen voor het lidmaatschap van de EU en moeten daar zo veel mogelijk uithalen.” Overigens geldt dit ook voor het Waddenfonds. „Ook die pot is nog niet leeg terwijl dat geld echt bedoeld is voor deze regio. Daar moeten we ook bovenop zitten.”

Het binnenhalen van het Europese geld komt voor een groot deel aan op lobbyen, en op dat vlak is Friesland volgens De Rouwe een beetje lui. „We hebben goed kunnen profiteren van de Nuonmiddelen en hadden dus wel eigen geld. Maar ook gezien de teruglopende begrotingen van gemeenten moeten we nog meer inzetten om externe gelden binnen te halen.”

De CDA’er noemt als voorbeeld de regiodeals, waarmee tientallen miljoenen naar Friesland gaan. „Lobbyen in Den Haag en Brussel kost tijd en geld, maar levert ook wat op.”

Hij noemt ook watertechnologiecentrum Wetsus als voorbeeld waar het beter moet om Europese gelden binnen te halen. „Dat wereldinstituut voor watertechnologie krijgt op dit moment geen structurele subsidie vanuit de EU. Dat zou wel moeten.”

De genoemde 50 miljoen euro, die wordt verstrekt via het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN), kan volgens De Rouwe niet naar de verbreding van de sluis in de Afsluitdijk. Daar zit nog een financieel gat en meerdere malen werd er naast potten met Europese subsidie gegrepen. „Dat zijn weer andere gelden. Als Brussel gelden beschikbaar stelt zijn die altijd gelabeld.”