Een argeloze toerist merkt niets van de onrust in het dorp. Hij zet zijn auto op een van de twee betaalparkeerplaatsen, koopt een combikaart bij de ingang van het dorp en kan vervolgens genieten van de oude Saksische boerderijen met hun rietgedekte daken, en van straten van flinters, zwerfkeitjes.

Maar een opmerkzame toerist valt van de ene verbazing in de andere. Want toen hij het dorpje naderde, stond er toch een bord in het korenveld: ”Dorp Orvelte gratis toegankelijk”? Waarom moet hij dan 3 euro parkeergeld betalen? En waarom verkoopt een vriendelijk meisje in een hokje kaarten voor 6,50? Nog vreemder: 100 meter verderop staat nog een hokje met een groot bord: 3 euro. Het blijkt een aparte entree te zijn voor demonstraties van oude ambachten en een gereedschapsmuseum. „Kompliziert”, gromt een Duitser in zijn baard.

Gecompliceerd is het zeker. G. Hoogeweg, secretaris van handelsvereniging Orvelte (HVO), legt uit dat zijn vereniging nooit gewild heeft dat er kassa’s bij de ingangen van het dorp kwamen. „Van ons mag iedereen bij zijn eigen deur entree vragen, als die geldklopperij bij de poorten van ons dorp maar stopt. Al die borden en vlaggen, van ons hoeft die kermis niet.” Volgens Hoogeweg is een kaartje kopen niet verplicht. „Zonder kaartje kun je bijna overal in, net als vroeger.”

Waarom staan er dan toch kassa’s? Daar int de Culturele Activiteiten Vereniging Orvelte (CAVO) haar dagelijkse inkomsten. Penningmeester J. Polman: „Die kassa’s stonden er al in 2000, onder regie van de HVO. De inkomsten waren dat jaar bijzonder hoog. Bij de verdeling van het geld over de verschillende ondernemers kreeg de HVO-penningmeester hevig ruzie met een ondernemer. Gevolg was dat de vijf grootste ondernemers, met de meest toeristische attracties, in 2001 een eigen vereniging oprichtten, de CAVO.

Eigenaar van de twintig pachtboerderijen in het dorp is Het Drents Landschap. CAVO-secretaris Polman: „Dat was het gerommel bij de HVO zat en gaf onze ondernemers de pachtcontracten.” De parkeerplaatsen kreeg de CAVO ook in verhuur. Samen met de verkoop van toegangskaarten inde de vereniging vorig jaar 233.000 euro. Dat geld wordt volgens Polman nuttig besteed. „We krijgen geen cent subsidie en het dorp moet wel onderhouden worden.”

Het spijt de penningmeester zeer dat toeristen voor een kijkje bij de oude ambachten extra moeten betalen. „De zakenman die dat cluster beheert, zat in financiële problemen. Vlak voor het seizoen vertelde hij ons dat hij voor zichzelf verderging.”

Ook het uitbranden van de paardentram vlak voor zijn huis noemt Polman een verdrietige zaak. Zeker ook omdat eigenaar De Vries, lid van concurrent HVO, de CAVO onmiddellijk beschuldigde van brandstichting. „De Criminele Activiteiten Vereniging, zo noemt hij ons vanaf de bok van zijn huifkar. Luid en duidelijk. Waar de toeristen bij zijn.”

Toen De Vries deze uitlatingen ook in de media deed, was de maat vol. „Als hij voor zondag zijn uitspraken niet rectificeert, beginnen wij een proces wegens smaad.”

Koetsier De Vries heeft geen tijd voor een reactie. Volgens zijn vrouw Aaltje komt het niet tot een rechtszaak. Meer wil ze niet zeggen.

Ook de politie wil weinig kwijt over de zaak. Een woordvoerder bevestigt slechts dat twee rechercheurs het dorp bezocht hebben, en dat zij wat gevonden hebben. Meer wil hij niet kwijt.

Een woordvoerster van de gemeente Midden-Drenthe zegt dat Burgemeester en Wethouders „op dit moment nog geen aanleiding zien om actie te ondernemen. Orvelte is een vrij eigenzinnig dorp. In het verleden waren er wel meer akkefietjes en de burgemeester heeft al eens ingegrepen. Maar nu ziet hij de noodzaak er niet van in.”

Volgens J. Polman van de CAVO durft de burgemeester niet op te treden. „De Vries ligt al jarenlang in de clinch met verschillende overheidsinstanties. Zo heeft hij in een weiland een hele berg rommel liggen, die daar weg moet. Waarschijnlijk omdat De Vries nogal agressief kan zijn, durft de gemeente er niets aan te doen.”

De inwoners en vrijwilligers van Orvelte zijn de onrust in hun dorp meer dan zat. Inwoonster Hoogeweg: „Het is een beangstigend idee dat iemand uit ons dorp in staat is om andermans eigendommen in de fik te steken.” Een vrijwilligster die niet met haar naam in de krant wil: „Dit dorp gaat hier stuk aan. Ik werk hier al meer dan 25 jaar en ik zie het voor mijn ogen gebeuren.”