Wie op de Veluwe gaat wonen, moet de aanschaf van een auto overwegen. Een veelzeggend advies tussen alle reacties die zijn gegeven op de plannen voor het openbaar vervoer in het zogeheten concessiegebied IJssel-Vecht.

De provincies Gelderland, Overijssel en Flevoland regelen gezamenlijk de aanbesteding van de buslijnen voor de komende tien jaar. In augustus wordt bekend aan welke onderneming het streekvervoer tot eind 2030 wordt gegund. Op de Veluwe rijden nu nog de bussen van Syntus.

De suggestie om maar voor eigen vervoer te zorgen komt van de ROCOV’s Oost. Dat zijn de vier regionale overleggen in Oost-Nederland van de consumentenorganisaties in het openbaar vervoer. Zij concluderen dat het Programma van Eisen (PvE) voor de aanbesteding voor sommige buslijnen minimale voorschriften bevat, zeker voor de zaterdag en de zondag. Er zijn verbindingen naar kleinere kernen die voor die dagen zelfs helemaal lijken te worden geschrapt.

Het PvE hanteert een onderverdeling in A-, B- en C-lijnen, mede gebaseerd op de bestaande reizigersstromen. Niet elke bus op de Veluwe is ’s avonds of in het weekeinde even goed bezet. Lijnen met weinig reizigers belandden in de C-categorie. Overigens worden minimumeisen gesteld. Niet uitgesloten is dat de winnende inschrijver meer bussen laat rijden.

De ROCOV’s Oost erkennen dat de Veluwe relatief dunbevolkt is. “Met name op zondag kan de vervoersvraag laag zijn vanwege de levensovertuiging.” Maar de Veluwe is ook een populair toeristisch gebied. “Er lopen zes langeafstandswandelpaden. Zowel voor thuiskomstgarantie als voor toeristische doeleinden dient een vraagafhankelijke vervoersdienst in de rustige uren (na 20.00 uur en op zondag) verplicht aangeboden te worden als het schrappen van lijnen echt niet meer te voorkomen is.” De provincies laten dat echter helemaal aan de toekomstige vervoerder over.

Reizigersorganisatie Rover heeft haar zorgen over de buslijnen voorgelegd aan de politieke partijen die nu in Gelderland spreken over de vorming van een nieuwe coalitie. „Dorpen als Vierhouten, Elspeet, Uddel, Garderen, Voorthuizen, Kootwijkerbroek, Otterlo en Hoenderloo dreigen in de avond en in de weekeinden niet meer per openbaar vervoer bereikbaar te zijn”, schrijft Rover. De organisatie vreest „op termijn een zelfde kaalslag” in de Achterhoek en het Rivierengebied, voor plaatsen als Buren en Borculo. De aanbestedingen voor deze regio’s volgen op een later moment.

Rover vindt dat bij het ontbreken of opheffen van lijndiensten een „adequaat alternatief” beschikbaar moet zijn, zoals buurt- of belbussen, voor een ieder toegankelijk en volgens het landelijke tariefsysteem voor OV-chipkaart en abonnementen.

De provincies zeggen niet te verwachten dat in de periode tot 2030 alle C-lijnen verdwijnen. Bij het ontwikkelen van andere vormen van mobiliteit in plaats van de streekbus zien zij een grote rol weggelegd voor gemeenten en regio’s.

De ChristenUnie heeft in schriftelijke vragen bepleit dat de gemeente Nunspeet zich sterk maakt voor het behoud van de buslijnen naar Elspeet en Vierhouten. „Als er ’s avonds en in het weekeinde geen bussen meer rijden, zijn de dorpen met het openbaar vervoer onbereikbaar. Dat is slecht nieuws voor mensen die daar afhankelijk van zijn en niet goed voor de leefbaarheid.” De ChristenUnie noemt ook het toerisme, belangrijk voor de lokale economie.