Advies: Coalitie met CU en SGP in Gelderland
Een brede coalitie met VVD, CDA, PvdA, GroenLinks, ChristenUnie en SGP is in Gelderland het kansrijkst. Daarmee valt Forum voor Democratie (FVD) buiten de boot, net als in Friesland.
In Gelderland adviseert informateur Mark Boumans een brede coalitie, waarbij CU en SGP samen één gedeputeerde zouden leveren. VVD en CDA moeten in elk geval deel uitmaken van de nieuwe coalitie, meent Boumans. „Deze fracties zijn zonder twijfel het ‘motorblok’ en hebben een voorkeur om samen te blijven werken met de PvdA.”
FVD, dat in Provinciale Staten net als de VVD acht zetels heeft, lijkt buiten de boot te vallen. De nieuwkomer werpt zelf belemmeringen op: de partij wil zich niet houden aan de reeds geformuleerde energie-doelstellingen.
De zes beoogde coalitiepartijen bezetten samen 33 van de 55 statenzetels. D66, dat er drie verloor, verdwijnt als het advies wordt opgevolgd, uit het dagelijks bestuur van de provincie. GroenLinks verdubbelde bij de verkiezingen van drie naar zes zetels.
Boumans, burgemeester van Doetinchem, stelt een college met zeven gedeputeerden voor, in plaats van zes zoals in de afgelopen periode. Daarbij ligt volgens hem voor de hand dat VVD en CDA „als dragers van de coalitie” elk twee gedeputeerden voordragen.
CU en SGP
ChristenUnie en SGP hebben aangegeven dat ze willen samenwerken en binnen de coalitie eventueel met een gezamenlijke gedeputeerde komen, meldt Boumans in zijn informatieverslag. Beide partijen hadden eerder een gedeputeerde: N. Zondag (SGP) van 2001 tot 2003 en Annelies van der Kolk (CU) van 2007 tot 2011.
Een alternatief is samenwerking van VVD, CDA en PvdA met GroenLinks en D66. Die optie heeft een meerderheid van dertig zetels. „Nadeel is wel dat ze feitelijk een voortzetting lijkt van de oude coalitie met GroenLinks. Dat kan opgelost worden door de CU de plaats van D66 in te laten nemen. Programmatisch lijkt dat ook kansrijk”, aldus Boumans.
De informateur geeft verder mee dat de rol van Provinciale Staten moet worden versterkt. „Dus geen dichtgetimmerd akkoord en ruimte laten voor wisselende meerderheden. Leg de Staten ook alternatieven voor.”
Een aan te stellen formateur bespreekt de coalitievorming verder met de beoogde partijen.
Friesland
FVD komt waarschijnlijk ook niet in het provinciebestuur van Friesland. De informateur, het Friese CDA-Kamerlid Harry van der Molen, raadt aan om verder te gaan formeren met vier andere partijen: CDA, PvdA, de Fryske Nasjonale Partij en VVD. Volgens Van der Molen zijn er constructieve gesprekken gevoerd met FVD, maar bleven de andere partijen met te veel vragen zitten om goed te kunnen samenwerken.
Een formateur moet nu aan de slag gaan om het provinciebestuur te vormen. Het is nog niet bekend wie de gedeputeerden worden. CDA, PvdA, de Fryske Nasjonale Partij en VVD hebben samen 22 van de 43 zetels in Friesland.
Friesland werd de afgelopen vier jaar bestuurd door CDA, VVD, SP en de Fryske Nasjonale Partij. Friesland is een van de zes provincies waar FVD de tweede partij werd.
