„Dit voelt als een bevrijding”
Om met de wereld te kunnen delen dat er voor het eerst een ‘foto’ van een zwart gat is gemaakt, voelt heerlijk. Dat zegt Heino Falcke, hoogleraar radioastronomie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Hij is de drijvende kracht achter de Event Horizon Telescope, een netwerk van telescopen dat de ontdekking deed.
„Ik heb hier 20, 25 jaar over nagedacht en aan gewerkt. We zagen de metingen een jaar geleden, maar het was niet zeker of het klopte. Later wisten we het redelijk zeker, maar mochten we er niet over praten, omdat we nog moesten publiceren. Nu kunnen we het delen met de wereld. Dat is echt een mooi gevoel, het voelt als een bevrijding. Het is een droom die werkelijkheid wordt”, aldus Falcke.
De ontdekking is om twee redenen belangrijk, zegt Falcke. „Ten eerste gaat het om inspiratie en nieuwsgierigheid. Er zijn zoveel mensen die hier enthousiast over zijn, die meedromen over een wereld die anders is dan we gewend zijn.” Bovendien gaat het bij zwarte gaten om de fundamentele wetten van het heelal. Algemene relativiteit bepaalt het gedrag van de grootste stelsels, kwantummechanica gaat over de kleinste deeltjes. Samen bepalen ze alles om ons heen, maar die twee theorieën kloppen niet met elkaar. Ze botsen. Wetenschappers zoeken naar een theorie die het grootste en het kleinste verenigt. Falcke: „Dit is misschien het begin van de brug tussen de twee theorieën. Het moet ontrafeld worden, en misschien wordt het wel nooit ontrafeld. Het was eerst een theoretisch probleem, nu zien we het en wordt het echt.”
In 2012 werd een andere puzzel van het heelal opgelost, met de ontdekking van het eerste Higgs-boson. Dat werd een jaar later beloond met de Nobelprijs voor de Natuurkunde. In 2015 werd de eerste zwaartekrachtgolf gemeten, een fenomeen dat volgens Einstein moest bestaan, maar dat nu pas kan worden aangetoond. Die ontdekking leidde in 2017 tot een Nobelprijs. Of ook het zwarte gat wordt beloond met de hoogste wetenschappelijke eer, daar wil Falcke het niet over hebben. „Daar moet je niet over praten, dat is vloeken in de kerk”, aldus de wetenschapper.