Fel debat over Israël en Europa
EU-landen zouden hun ambassades in Israël moeten verplaatsen naar Jeruzalem, in navolging van onder meer de Verenigde Staten.
Dat zeiden Derk-Jan Eppink (FVD) en Bert-Jan Ruissen (CU-SGP) dinsdagavond in een debat over het Midden-Oostenbeleid van de Europese Unie. De avond was georganiseerd door het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI). Hij werd gecombineerd met duiding van de uitslagen van de Israëlische verkiezingen. Van tien partijen deed een kandidaat voor het Europees Parlement mee aan het debat.
Nederzettingen
Meerdere keren waren er felle confrontaties; ook een deel van de aanwezigen in de zaal liet soms luidkeels van zich horen. Zo zorgde de stelling dat het EU-associatieakkoord met Israël moet worden opgezegd als het land „zijn nederzettingen voortzet” voor een levendig debat.
GroenLinks en SP toonden zich nadrukkelijk voorstander van de maatregel. „Toegang tot onze markt moet afhankelijk zijn van het respecteren van mensenrechten”, aldus Dirk-Jan Koch, kandididaat voor GroenLinks.
Voor andere partijen, inclusief de PvdA, was de stelling een brug te ver. „Als er geen associatieakkoord meer is, heb je niks om over verder te praten”, aldus PvdA-kandidaat Thijs Reuten. „En we hebben zulke akkoorden met allerlei landen die het nog veel slechter doen op het gebied van mensenrechten.”
VVD, CDA, PVV, CU-SGP en FVD hekelden het standpunt van GroenLinks en SP. „Het is te makkelijk om met onze Europese bril op kritisch te zijn op Israël, vond VVD-kandidaat Liesje Schreinemacher. „Israël is een land dat continu in staat van beleg is”, aldus Daan Versteeg (CDA).
Resoluties
Sara Murawski (SP) wilde van SGP’er Ruissen weten of hij de Verenigde Naties, met het oog op Israël-kritische rapporten, wel serieus nam. Wat betreft de stroom anti-Israëlresoluties was dat niet het geval, verzekerde de nieuwe kandidaat haar.
Ook de nucleaire deal met Iran, die in 2015 werd gesloten om het land van kernwapens te weerhouden, zorgde voor discussie. Volgens Ruissen is het akkoord „zo lek als een mandje.” Ook Eppink (FVD) zei ernaar te neigen de deal op te zeggen. Daar tegenover staat de PvdA, uitgesproken voorstander van de deal. De nieuwe Europese partij Volt, die ook van de partij was, zei nog geen uitspraak te kunnen doen over de stelling.
Wel daagde de partij Eppink uit vanwege het feit dat partijleider Thierry Baudet eerder „op de koffie ging” bij de Franse politicus Jean-Marie Le Pen, „de grootste antisemiet van Frankrijk.” Maar volgens Eppink speelt antisemitisme vooral aan de linkerzijde van de Europese politiek, en was Baudet ten tijde van de ontmoeting bovendien wetenschapper.
Ambassade
Een ander heet hangijzer was de vraag of Europese landen hun ambassades moeten verplaatsen naar de Israëlische hoofdstad. Nu zijn die nog vaak gevestigd in Tel Aviv. FVD en CU-SGP waren het uitgesproken eens met de stelling. Volgens Ruissen is verplaatsing vooral een statement tegenover Hamas „dat terreur niet loont. En Jeruzalem is gewoon de hoofdstad van Israël.”
CDA, GroenLinks, VVD, PvdA en Volt vonden verplaatsing echter een slecht plan. De eerste drie partijen zeiden vooral de tijd er nog niet rijp voor te vinden.
De debatavond werd afgesloten met een peiling voor de Europese Parlementsverkiezingen van 23 mei. De eerste plaats was daarbij voor FVD. De combinatie CU-SGP werd tweede.