Hard maken kunnen ze het niet, maar het gevoel leeft sterk dat het middelengebruik toeneemt. Drugs en alcohol zijn landelijke issues, maar in een behoudende gemeenschap als Staphorst wordt er gezwegen, weggekeken of het wordt gesust en dat maakt het probleem lastig oplosbaar, aldus dezelfde experts.

Niels Ubak van de Jongerenraad Staphorst bond de kat de bel aan door anderhalf jaar geleden tijdens de raadsvergadering een zakje cocaïne aan burgemeester Theo Segers te overhandigen. Gewoon gevonden in een uitgaansgelegenheid. Onderzoek onder 774 jongeren in Staphorst wees uit dat 30 jeugdigen dagelijks drugs gebruiken. Een grote meerderheid drinkt alcohol.

Comazuipers

Bert Bouwman is verpleegkundige op de spoedeisende hulp in het aanpalende Zwolle. „Veel Staphorsters weten niet wat er onder de eigen jeugd gebeurt. Ik zie regelmatig comazuipers die helemaal van de wereld zijn. Ook ghb is een toenemend probleem.”

Huisarts Alireza Pezeshki Nia van de huisartspraktijk Rouveen vindt het probleem in Staphorst en Rouveen schrikbarend. „Ik mis bij ouders urgentie, schaamte en schuldgevoel. Ik word er dagelijks mee geconfronteerd. Kinderen van veertien jaar bestellen online drank en de ouders vinden het prima. Beter onder mijn dak dan buiten, hoor ik dan.”

Nia, arts in een praktijk met 3300 patiënten, vindt groepsdruk onder jongeren een groot probleem. „Blijkbaar moet je meedoen, anders hoor je er niet bij.” Hij ziet ook huiselijk geweld en andere problemen, veroorzaakt door drank en drugs. „De mensen zwijgen of ze bagatelliseren het. Dat sussen in de gezinnen, daar moeten we vanaf.”

Zakje drugs

Burgemeester Theo Segers van Staphorst bevestigt dat de woorden taboe en wegkijken voor Staphorst op z’n plek zijn als het gaat om dit soort problemen. Nadat Segers een zakje drugs overhandigd kreeg tijdens een raadsvergadering, spraken veel burgers hem erop aan. „Ik belegde een bijeenkomst met ouders, werkgevers en familieleden van jongeren die drugs gebruiken. Het probleem is er en we moeten het benoemen”, zegt Segers. Hij wijst op de problematiek van rellen en vandalisme tijdens de jaarwisseling in Staphorst. Dat loste Staphorst op door mensen uit de eigen gemeenschap in te zetten die rellende jongeren aanspreken. Na jarenlange ellende is het probleem nagenoeg verdwenen.

De vijf Scholen met de Bijbel in Staphorst zijn een project gestart om te kijken hoe normen en waarden in de lokale samenleving op een positieve wijze beïnvloed kunnen worden door gebruik te maken van de sociale infrastructuur. Robert Duiker uit Woudenberg is projectleider. Het doel is zeker niet om het project te beperken tot de eigen achterban. Duiker, werkzaam op een middelbare school en jongerenwerker, gaat mogelijk ook andere scholen in de Staphorster gemeenschap benaderen, evenals sportverenigingen, ambtsdragers en jongerenclubs. De geluiden die hij hoort, zijn positief. „We hopen op een olievlekwerking in de lokale samenleving. We zitten nog in de beginfase. Hoe ga je met elkaar om? Wat doe je met groepsdruk? Waar spreek je anderen op aan? Wat doe je wel en niet?”

Al eerder deden de vijf Scholen met de Bijbel onderzoek in de eigen gemeenschap. Daar kwam uit dat het sussen van de problemen en de zwijgzaamheid actie behoeven. Drugspreventielessen werken onvoldoende. De scholen gaan zich veel meer toeleggen op het fenomeen groepsdruk.

Zwijgcultuur

„Er heerst hier en daar nog een zwijgcultuur, er is een soort lijdzaamheid. Je hangt immers de vuile was niet buiten. Daardoor gebeurt er simpelweg te weinig wat een positief effect heeft, waardoor losbandigheid en obsessief gedrag kunnen toenemen”, zegt Duiker. „Grenzen worden overschreden. Ouders en jongeren lijken het lastig te vinden om het probleem te doorgronden en om tot een goede aanpak te komen. Gevoelens van schuld en schaamte lijken te worden weggestopt.”

Door problemen te benoemen, te onderzoeken waar ze vandaan komen, hierover met ouders en jongeren in gesprek gaan, moet er in de samenleving een meer zelfreinigend vermogen ontstaan om problemen, die overal spelen, maar hier taboe zijn, goed bij de kop te pakken.

Voormalig burgemeester Joop Alssema van Staphorst zag de problemen ook. Hij startte een jaar of twaalf geleden met het platform Normen en Waarden. Dit project bloedde langzaam dood. Duiker: „Hiermee bezig zijn, was helemaal geen slecht idee.”

Ds. Diepenbroek

Ds. D. J. Diepenbroek van de hersteld hervormde gemeente Hasselt, Rouveen, Zwolle herkent zich in het beeld dat geschetst wordt over de gemeente Staphorst. Zijn eigen relatief nieuwe gemeente kent veel jonge gezinnen en het probleem speelt hier wat minder. „Jonge ouders zijn bewust met de opvoeding bezig. Ik heb een breed netwerk. Ik geloof ook dat er een toename is van het gebruik van drugs en alcohol en vooral drugs is breed beschikbaar. Ik zie ook dat ouders vaak zwijgen én dat ze vinden dat ook zij een onstuimige jeugd hadden en dat het toch goed is gekomen, dat ze terugkeerden in de kerkelijke gemeente. Hoewel kerkverlating hier minder hard gaat, gaat dit fenomeen niet aan onze gemeenschap voorbij. De sociale controle wordt minder, de kans is groot dat deze jongeren wegdrijven. Als het om alcohol gaat, zit de jeugd vaak in keten op het eigen terrein. Sommige ouders weten dat er gedronken wordt, maar zeggen er weinig van. Dat is wegkijken. Ik vind dat zorgelijk.”