Hij sprak donderdagavond tijdens de startbijeenkomst van de nieuwe orthodox-christelijke denktank Techthics. Die organisatie wil vanuit christelijk oogpunt antwoorden bieden op ethische vragen rond technologische ontwikkelingen. Zo adviseerde de denktank onlangs de SGP over deelname aan het opstellen van een meerjarig programma over kunstmatige intelligentie. Zo’n twintig experts uit bedrijfsleven, zorg, onderwijs en politiek kwamen donderdagavond bijeen om mee te denken.

De Vries trapt af met een schets van het huidige techniekdebat. Het debat mist volgens hem duidelijke richtlijnen over de ethische kant van technische ontwikkelingen. Een christelijke inslag is vandaag de dag nodig omdat het denken over techniek volgens De Vries versmald is. „Tegenwoordig gaat het vooral over de gevolgen en risico’s van techniek. Sommige vragen moeten echter vooraf al gesteld worden: Willen we dat een robot een verpleegster gaat vervangen?” Zodra deze robot zich aandient, kunnen we de techniek nauwelijks meer negeren, betoogt De Vries.

Vooruitdenken

De Vries merkt vaak dat bijvoorbeeld de seculiere technologiestudent ontvankelijk is voor de christelijke gedachte dat techniek ook een kwalijke kant kan hebben. Hij noemt de schroevendraaier als voorbeeld: „Een schroevendraaier is nuttig, maar kan ook een dodelijk wapen zijn. Techniek kan dus niet zonder menselijke verantwoordelijkheid.”

De geschiedenis leert ons dat we ervoor moeten waken om bepaalde toekomstideeën als onbereikbare luchtkastelen te zien, waarschuwt De Vries. Ooit werd gezegd dat een maanlanding onmogelijk was, of dat mensen niet konden vliegen.

De torenbouw van Babel is daar het oudste voorbeeld van. „Het maakt duidelijk waar de mens toe in staat is wanneer hij een plan in zijn hoofd heeft”, volgens de Vries. „God moest ingrijpen. Dat laat zien dat wij vooruit moeten denken over onze plannen. God geeft daarnaast ook opdracht tot gebruik van techniek, zoals de bouw van de ark en later de tabernakel.”

Onbeperkt

„Ten diepste zijn veel mensen met techniek op zoek naar een ideale wereld, zonder beperkingen”, zegt De Vries. „Let maar eens op hoeveel reclames er zijn die iets ‘onbeperkt’ aanbieden, zoals onbeperkt spareribs, onbeperkte data, noem maar op.” Maar die hang naar onbeperkt consumeren wreekt zich, betoogde De Vries. „Onbeperkt spareribs eten leidt tot buikpijn later die avond.”

Techniek moet niet over beheersen gaan, vindt De Vries. „Daar ging het in het paradijs ook al fout. Rentmeesterschap is het sleutelwoord. Er ligt een vloek over de schepping, onze kennis is beperkt en we hebben zondige motieven. Denk bijvoorbeeld aan egoïsme.” Tegelijk hebben we sinds de schepping wel verstand en creativiteit meegekregen om de gevolgen van de zonde te bestrijden, zegt hij.

Maar wat is dan goede techniek? „Afgeleid van de Tien Geboden ziet dat er als volgt uit: dat we van techniek geen afgod maken, dat we techniek los kunnen laten –rust–, en dat we het welzijn van de naaste niet bedreigen door techniek.”

Ook moeten we techniek niet misbruiken, al is het ‘maar’ door onze tijd op Facebook te verspillen. „Dit vraagt om radicale keuzes: Als het oog tot zonde verleidt, ruk het dan uit. We moeten daarentegen extra oog hebben voor de vraag hoe we techniek kunnen inzetten in ons geestelijk leven en in dienst van Gods Koninkrijk.”

Bordspelletjes

Jan Baan, werkzaam in de IT-sector, benadrukt tijdens het groepsgesprek dat nieuwe technologieën ook kansen bieden. „We moeten techniek veel actiever toepassen in dienst van Gods Koninkrijk. Kijk eens welk potentieel we hebben om via internet zending te bedrijven in China.”

Gert van Veldhuizen, locatiemanager op het reformatorische Hoornbeeck College, ziet dat de wal soms het schip keert. „Leerlingen laten af en toe hun smartphone links liggen en doen bordspelletjes in de aula.

Toch klinken in Amsterdam ook zorgen over bijvoorbeeld de sociale media. Marinus den Breejen, werkzaam in de informatietechnologie, vreest dat bijvoorbeeld Facebook mensen „uitnodigt tot verkeerd gebruik van hun tijd.”