Premier Balkenende maakte de kandidatuur van Kroes dinsdag in Middelburg bekend. „Een uitstekende kandidaat" die het Nederlandse EU–commissariaat „met verve" zal vervullen. De minister–president benadrukte daarbij dat het kabinet in de Europese stoelendans niet om de poppetjes heeft gespeeld, maar in eerste instantie heeft ingezet op een „belangrijke rol" voor Nederland binnen de Commissie.

Kandidaat–EU–commissaris Kroes zelf is verheugd en voelt zich „vereerd" dat de keuze op haar is gevallen. „Ik voel mij buitengewoon goed over deze voordracht en heb er zin in." De komende maanden zal zij lopende zaken als commissariaten bij ondermeer Ballast Nedam en de Nederlandse Spoorwegen netjes afhandelen en zich voorbereiden op haar nieuwe taak in Brussel. „Mezelf blijven, doorleren en doorstuderen", is daar volgens Kroes bij geboden.

Met de kandidatuur van Kroes komt een eind aan maandenlange speculaties en namen noemen. De huidige landbouwminister Veerman en voormalig minister van Financiën Ruding, die volgens ingewijden ook een goede kans maakten, zijn nu uit de race voor een termijn in Brussel.

„Van de beschikbare kandidaten was zij de beste. Zij heeft de ervaring, het inzicht en de vechtlust om deze klus te klaren", oordeelde een tevreden VVD–fractievoorzitter Van Aartsen dinsdag vanuit zijn vakantieverblijf in Zuid–Frankrijk. Nadat de huidige Nederlands EU–commissaris Bolkestein (VVD) bekendmaakte geen tweede termijn in Brussel te ambiëren heeft de VVD zich sterk gemaakt voor behoud van het liberale geluid in de Commissie.

Ook coalitiegenoot CDA, dat volgens vice–fractievoorzitter Verburg in deze kwestie geen zin had in een „partijtje tombola" is tevreden met Kroes namens Nederland in Brussel. Dat de kandidaat een vrouw is, heeft volgens Verburg wel een rol gespeeld in de CDA–steun.

Rond het Binnenhof klinken echter ook kritischer geluiden. PvdA–Kamerlid Timmermans noemt de kandidatuur van Kroes „winst voor de VVD, maar verlies voor Nederland". Volgens hem staat Nederland nu zwakker in het Europese krachtenspel door „partijpolitiek getouwtrek".

Andere partijen hekelen vooral de manier waarop Kroes uiteindelijk naar voren is geschoven. Volgens Kamerlid Van Gent (GroenLinks) is de kwestie „in de achterkamertjes bedisseld". Net als D66–fractievoorzitter Dittrich zou zij graag zien dat Kroes in alle openbaarheid in de Kamer haar visie op Europa uiteenzet.

Onder de Nederlandse europarlementariërs heerst verdeeldheid over de komst van Kroes naar Brussel. PvdA–voorman Van den Berg vreest voor de „privatiseringstoer" die de oud–verkeersminister altijd heeft aangehangen. Al prijst hij wel haar signatuur: een „vrouwelijke bestuurster met krachtige opinies". VVD’er Maaten is tevreden met de voordracht van Kroes. „Vooral omdat ik denk dat ze een goede commissaris zal zijn."

EU–Commissievoorzitter Barroso heeft zijn lijstje met commissarissen nu bijna compleet. En met acht vrouwen, zoals hij zich als doel stelde. Later deze maand zal hij bekend maken hoe de portefeuilles onder de kandidaten verdeeld zullen worden. Of Kroes in aanmerking komt voor het commissariaat van Transport of Energie kan en wil premier Balkenende niet zeggen. Mits het Europees Parlement akkoord gaat met de benoeming van Kroes, zal zij op 1 november aantreden. Zij wordt dan de eerste vrouwelijke EU–commissaris voor Nederland.