Juli 1973. De hervormde gemeente Houten laat de stenen vloer met grafzerken uit de Pleinkerk halen om vloerverwarming aan te leggen. Door ingrijpen van stadshistoricus Leen de Keijzer worden de grafstenen weer teruggeplaatst. Ruim twintig jaar later ruimt Tom Prosman (nu 63) bij een verhuizing de schuur op van zijn woning in Houten. Tussen een stapel oude vloertegels vindt hij drie brokstukken van een grafsteen met een inscriptie in een oud lettertype. „Het huis was van vrienden die naar de Pleinkerk gingen.”

De stukken steen slaat hij op in de werkbank van zijn nieuwe huis. „Met een kriebeltje in mijn buik bewaarde ik ze voor later.”

Waarom duurde het tot 2016 voordat u er weer naar keek?

„Door drukte. Behalve vier dochters heb ik een intensieve baan. In 2016 ontcijferde ik de inscriptie: „Dit graeft hoert t(ot) Jan Lambertz op hemstede sterft den 8 mert ano 1619.” Ik vermoedde toen al dat deze stukken uit de vloer van de Pleinkerk konden komen. Dit bleek te kloppen. Ook vroeg ik me af of herplaatsing in de kerk mogelijk zou zijn. Misschien wel op Lambertz’ 400e sterfdatum, 8 maart 2019!”

Wie was Jan Lambertz?

„Ik dacht eerst dat hij op kasteel Heemstede, in een plattelandsstreek ten westen van Houten, woonde. Recent onderzoek van gemeentelijk historicus Otto Wttewaall toont aan dat dit niet klopt.”

Wttewaall: „We weten niet veel van hem. Lambertz was in 1592 pachtboer op een van de twee boerderijen met elk 35 hectare in het buurtschap Heemstede. Die waren tot de Reformatie in Utrecht in 1580 eigendom waren van de abdij Sint Servaas uit Utrecht-stad en daarna van de Staten van Utrecht. Uit de registers van 1620 blijkt dat zijn weduwe de pacht had overgenomen. In 1630 wordt zij niet meer genoemd. Dat betekent dat ze geen kinderen hadden, of dat die de pacht niet meer konden opbrengen.

Ik vermoed dat Lambertz tot het protestantisme is overgegaan, omdat hij in en niet buiten de kerk werd begraven. Zijn nabestaanden waren rijk genoeg om een grafsteen te betalen.”

Hoe gaat het terugplaatsingsverhaal verder?

Prosman: „Ik zocht contact met de kerkvoogdij van de hersteld hervormde gemeente, die de Pleinkerk voor 1 euro per jaar huurt van de eigenaar, de hervormde Siongemeente. Met hun beider instemming is besloten tot herplaatsing van de drie stukken. De gemeente Houten heeft de plaatsing betaald.” De kosten daarvoor bedroegen 1500 euro.

Hoe voelt u zich na de herplaatsing?

„Heel tevreden. Het is mooi dat een klein stuk Houtense historie is veiliggesteld in plaats van te zijn verdwenen in een steenvergruizer.”

In de schijnwerpers: rubriek voor opmerkelijk regionaal nieuws.