Hoorzitting JSF biedt voorstanders veel ruimte
De hoorzitting maandag in de Tweede Kamer over de voorgenomen Nederlandse deelname aan de verdere ontwikkeling van het Amerikaanse gevechtsvliegtuig JSF van Lockheed, biedt de grootste belanghebbenden veel ruimte. Op het spel staat de grootste order uit de geschiedenis van Defensie met een geschatte omvang van 6 tot 7 miljard euro voor de vervanging van de F-16.
Vertegenwoordigers van Lockheed, de Nederlandse belangenorganisatie Nifarp en het Amerikaanse JSF-programoffice, het belangrijkste ambtelijke bureau van de Amerikanen voor de ontwikkeling van de JSF, krijgen gemiddeld een uur de tijd om het belang van Nederlandse deelname aan te prijzen. Mindere partijen inclusief de vertegenwoordigers van de Europese concurrenten Eurofighter en Rafale, moeten het met een halfuur doen.
De vaste commissie voor Defensie heeft bovendien geen individuele uitnodigingen toegestaan. Zo werd de uitnodiging van de Haagse denktank Clingendael geblokkeerd evenals die van de (kritische) oud-ministers Stemerdink en Vredeling en de VVD-defensie-expert Dake. Ook de wens om een Amerikaanse journalist verbonden aan het het bekende weekblad Jane’s Defence News naar Den Haag te halen haalde het niet.
Het bureau Booz Allen & Hamilton, dat de voordelen van Nederlandse deelname onderzocht, staat ook niet op de lijst van genodigden omdat de commissie niet bereid was de (forse) uurtarieven van de vertegenwoordigers te betalen.
De Nederlandse luchtvaartindustrie is zeer gebrand op Nederlandse deelname. De kosten van de zogeheten System Development and Demonstration fase (SDD) bedragen voor Nederland 858 miljoen euro. Het kabinet gaat er vanuit dat deze investering zich volledig terugbetaalt, inclusief rente, via korting op de aanschaf van de JSF, royalties op de verkoop van toestellen aan landen buiten de VS en via de bijdrage van de Nederlandse industrie.
De industrie is het echter nog niet geheel eens met de opvatting van minister Zalm van Financiën dat zij eventuele tegenvallende inkomsten voor het rijk moeten afdekken. Zij hadden gehoopt dat het risico beperkt zou blijven tot de eigen bijdrage van 191 miljoen euro. Zalm piekert er niet over om zelf het risico te nemen. Als de Nederlandse industrie zo graag aan de high tech ontwikkeling van de JSF wil deelnemen, moet zij ook op de blaren zitten als het misgaat.