Elk jaar vaste prik in september: Open Monumentendag, waarbij bijzondere gebouwen in heel Nederland gratis toegankelijk zijn voor iedereen. Deze keer is gekozen voor het thema ”In Europa”.

Meer dan vierduizend monumenten zijn dit weekeinde open voor publiek. Daar zitten gebouwen bij die normaal bijna niet toegankelijk zijn, zoals het Huis te Linschoten. Dit landhuis, in 1638 gebouwd door de Utrechtse burgemeester Johan Strick, staat op het grootste particuliere landgoed van de Randstad.

Op de lijst met open monumenten staan ook bekende gebouwen als de Sint-Bavokerk in Haarlem, het Koninklijk Paleis in Amsterdam en het Academiegebouw in Leiden. Dit is het oudste gebouw van de –door Willem van Oranje gestichte– Universiteit Leiden, ooit door Willem van Oranje gesticht. Achter dit gebouw ligt de Leidse Hortus botanicus, ook gratis toegankelijk vanwege monumentendag.

Er zijn monumenten bij met bijzondere verhalen. Neem de Westerkerk in Goes. De kerk stond ooit op het punt te veranderen in een appartementencomplex. Dat vond de 93-jarige mevrouw Thielen zo’n pijnlijke gedachte dat ze met de nalatenschap van haar overleden man de kerk heeft gekocht. Het gebouw is nu een ontmoetingsplaats. Ook een bijzonder monument: de Stormvloedkering Hollandse IJssel, die dit jaar zestig jaar bestaat. Bezoekers krijgen rondleidingen en kunnen de atoombunker op het terrein bezichtigen.

Dit jaar voor het eerst te bezoeken als Rijksmonument: de Muur van Mussert, tijdens de Tweede Wereldoorlog onderdeel van een NSB-complex in Lunteren. NSB-leider Anton Mussert hield in de jaren dertig vanaf deze muur zijn toespraken. Sinds juni is de muur een Rijksmonument, „om ons te herinneren aan een donkere tijd die deel uitmaakt van de geschiedenis”, zo verklaarde minister Ingrid van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap eerder dit jaar.