Een straffe wind waait in de haven van Rotterdam. Terminal 4580 is afgezet als ”tijdelijk militair terrein”. Nederlandse militairen bewaken de poort. Geweer in de aanslag. Zware zeecontainers met prikkeldraadversperring schermen het terrein van de buitenwacht af.

Achter de poort, in een grote hangar, staan Amerikaanse helikopters opgesteld. Vijf zware Chinooks, pakweg vijftien Black Hawks. De rotorbladen verwijderd. Of ingeklapt. De toestellen zijn woensdag vanaf het transportschip de Endurance de hangar binnengerold. Een Amerikaanse vlag wappert in de wind.

De 65 UH-60 Black Hawk- en CH-47 Chinookhelikopters en de pakweg 1100 voertuigen en containers zijn afkomstig van 4th Combat Aviation Brigade uit de Verenigde Staten. Over een maand volgt nog een Apachebataljon. Door de verslechterde veiligheidssituatie zijn er meer Amerikaanse militairen aanwezig in Europa voor de collectieve verdediging van NAVO-lidstaten.

Mobiliteit

Defensie ondersteunt op verzoek van de VS tot eind deze maand de verplaatsing van de Amerikaanse helikopterbrigade naar Duitsland. Host Nation Support (HNS), in vakjargon. Pakweg honderd militairen dragen hun steentje bij in de Rotterdamse haven en op de Vliegbasis Eindhoven.

Het doorkruisen van landen met militair materieel vergt veel voorbereiding en afstemming. En ook veel papierwerk. De NAVO en EU-landen willen deze ‘vertragingen’ aanpakken en zo een ‘militaire snelweg’ mogelijk te maken. Nederland vervult hierbij een voortrekkersrol.

„We moeten iets doen aan de bizarre situatie dat een toerist gemakkelijker door Europa kan reizen dan onze militairen”, zei brigadegeneraal Ronald Harmsma van de Koninklijke Marechaussee, verantwoordelijk voor de Amerikaanse troepenverplaatsing door Nederland, donderdag.

De voorbereiding van de operatie kost volgens de brigade-generaal meer tijd dan de hele uitvoering. „Het maken van afspraken met de kustwacht, de luchtverkeersleiding en de verkeerscentrale voor de operatie vergt bijvoorbeeld veel tijd.” Harmsma pleit daarom voor een vereenvoudiging van de regelgeving.

Militaire mobiliteit staat sinds kort weer hoog op de agenda van de NAVO en de EU. Snel kunnen reageren op een veranderende veiligheidssituatie door troepen te alarmeren en snel te verplaatsen richting een conflicthaard is belangrijk.

Minister van Defensie Ank Bijleveld zei daarom onlangs op een bijeenkomst van NAVO-ministers dat lidstaten werk moeten maken van het verbeteren van militaire mobiliteit. „Meer mobiliteit is meer afschrikking”, verklaart de bewindsvrouw.

Vliegklaar

De Amerikanen maken de helikopters op het haventerrein in Botlek vliegklaar. De toestellen vliegen vervolgens –van 21 tot 27 juni– in groepen naar Duitsland. De 4th Combat Aviation Brigade uit Texas blijft negen maanden bij de oosterburen.

Landmacht, luchtmacht en marine zetten hun schouders onder de Amerikaanse troepenverplaatsing. Bewaking vindt plaats door Nederlandse militairen van de landmacht. „Dag en nacht, 24 uur per dag, 7 dagen in de week”, aldus de brigadegeneraal Harmsma. „Dit is wat bondgenoten doen.”

Duikers van de marine controleren de haven op explosieven. De luchtmacht levert een blusvoertuig en tankt de helikopters bij voor hun vlucht naar Duitsland. Snuffelhonden van de luchtmacht speuren naar explosieven. De marechaussee houdt een oogje in het zeil.

Mochten de Amerikaanse helikopters tijdens hun vlucht naar Duitsland in de problemen komen, dan kunnen zij op de Vliegbasis Eindhoven aankloppen voor hulp. Hiervoor staan op de vliegbasis ook Amerikaanse militairen paraat.

Warmdraaien

Een legertje Nederlandse instanties ondersteunt de troepenverplaatsing. Behalve Defensie leveren ook de ministeries van Infrastructuur, Binnenlandse Zaken, Justitie en Veiligheid een bijdrage. Maar ook de militaire inlichtingendienst MIVD, de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, de verkeerscentrale, de luchtverkeersleiding, het Rotterdamse Havenbedrijf en de nationale politie.

De eerste heli’s draaien zich warm. Klaar voor vertrek.