Tijdens een spreekbeurt in Noordwijk vergeleek hij de omstreden politicus gisteravond met Emile Ratelband, de goeroe van het positieve denken. „Net als Ratelband denkt Fortuyn dat hij alle problemen met een luidkeels „Tsjakkaa!” kan oplossen.”

Tot nog toe viel in de verkiezingscampagne van de VVD vooral op hoe mild lijsttrekker Dijkstal zich uitlaat over Fortuyn en andere opponenten. De VVD-voorman blijft zich presenteren als bovenpartijdig staatsman, waarmee hij de suggestie wekt dat hij na de verkiezingen een prima kandidaat voor het premierschap is. Het vechtwerk laat hij over aan secondanten als de kamerleden Kamp en Wilders of aan ereleden als Wiegel en Bolkestein.

Enkele weken geleden kondigde Dijkstal al aan dat juist Bolkestein in stelling zou worden gebracht tegen Fortuyn. Het was immers Bolkestein die tijdens twee eerdere verkiezingscampagnes als VVD-lijsttrekker aandacht vroeg voor het probleem van de economische migranten en voor het falende integratiebeleid. Gisteravond verdedigde Bolkestein dan ook dat de VVD deze problemen altijd voortvarend heeft willen aanpakken, maar dat PvdA en D66 dat voortdurend onmogelijk maakten.

Daarmee werd de aanval op Fortuyn tegelijk ook een aanval op PvdA en D66. „Natuurlijk heeft Pim ten dele gelijk”, aldus Bolkestein. „Vooral het migratieprobleem is blijven liggen. Keer op keer heeft ons kamerlid Henk Kamp voorstellen gedaan, keer op keer hebben PvdA en D66 die voorstellen tegengehouden. Ik kan daarvan meepraten. Hoe vaak ben ikzelf niet gestoten op de onwil van de paarse collega’s om de problemen van de economische migratie effectief te lijf te gaan?”

Bolkestein wees erop dat naar verwachting over vijftien tot twintig jaar een meerderheid van de bevolking in de grote steden allochtoon zal zijn. „Met alle problemen van dien”, aldus het VVD-erelid. „De politici die dat hebben toegelaten, de heer Kok voorop, dragen een zware verantwoordelijkheid. Hun getalm en getreuzel, hun onbegrip en kortzichtigheid zijn medeverantwoordelijk voor de opkomst van Fortuyn en de Fortunisten.”

In dat licht begrijpt Bolkestein best dat mensen nu zeggen op Pim Fortuyn te zullen stemmen. „Hun ongeduld is groot en ze zijn de problemen zat.” Ze moeten echter inzien dat Fortuyn hen met zijn „oppervlakkige plausibiliteit” misleidt, aldus de VVD-prominent. „Wat Pim doet, is belletje trekken. En als de mevrouw van driehoog opendoet en naar beneden roept: „Wie is daar?”, dan hoort zij: „Sjors en de rebellenclub.” En die redden het niet. In de verkiezingscampagne is het leuk, aardig in het debat, maar van weinig nut in de Kamer.”

Fortuyn is volgens Bolkestein een moderne Pietje Bell. „Hij brengt leven in de brouwerij, maar het bier zal blijken schraal te zijn”, waarschuwde hij. Bolkestein heeft „geen vertrouwen” in de Lijst Pim Fortuyn als mogelijke coalitiepartner. „We weten niks van zijn programma en ook niet van de mensen die hij meebrengt. Daarbij zien we dat zijn opstelling tot nog toe weinig constructief is.”

Tegenover journalisten benadrukte Bolkestein dat hij niet naar Noordwijk gekomen was om Dijkstal te corrigeren of hem node te helpen bij het bestrijden van Fortuyn. „Dijkstal dopt zijn eigen boontjes en doet dat uitstekend”, aldus de oud-partijleider. „Ik sta volledig achter hem.”

Net als Bolkestein heeft PvdA-minister Vermeend zich maandag uitgelaten over de vraag of de Lijst Pim Fortuyn na de verkiezingen mogelijk mee kan gaan doen in de regering. Vermeend zei dat „absoluut niet” te willen uitsluiten en is daarmee de eerste PvdA-prominent die een dergelijk geluid laat horen. CDA-leider Balkenende is het met hem eens. D66-leider De Graaf heeft al laten weten dat zijn partij niet met de Lijst Pim Fortuyn in een coalitie zal gaan zitten.