De koning luistert: de relatie met het Wilde Oosten kwam tot bloei
„De koning weet veel! Over de logistiek, Port Rotterdam, Gdansk.” De Genemuider transportondernemer H. van Dieren ging er maandag met koning Willem-Alexander over in gesprek tijdens de eerste dag van het staatsbezoek aan de Baltische landen.
Van Dieren komt om de zes, zeven weken in Letland. „Toen we er pas werkten, moest ik er nog vaker naartoe.” Dat was in 1992, toen zijn bedrijf er met één vrachtauto begon. Nu heeft Van Dieren er 220 vrachtwagens op de weg, en 330 man in dienst. Het is een voorbeeld van de economische relatie tussen Nederland en Letland zoals die zich ontwikkelde nadat de Sovjet-Unie uiteenviel.
Die samenwerking stond centraal tijdens het seminar in hoofdstad Riga waarvan de koning maandag het slot bijwoonde. Het was een van de talrijke programmaonderdelen die hij afwerkte. Hoeveel informatie de vorst ook te verstouwen kreeg, hij bleef geïnteresseerd.
Intussen begon de reeks staatsbezoeken –drie landen in vijf dagen– heel anders dan gepland: met zijn gezin was de koning nog maar net terug van de begrafenis van zijn schoonzus Inés in Argentinië. Koningin Máxima ging om die reden niet mee naar Letland, Estland en Litouwen. Bij zijn aankomst zondagavond dankte Willem-Alexander voor het ondervonden medeleven. „Een korte en geëmotioneerde verklaring”, volgens de ANP-verslaggever. „Het heeft ons heel erg aangegrepen”, zei de koning. „Inés was ons intens dierbaar.”
Vrijheid
Bij het kasteel van Riga werd de monarch maandag verwelkomd door president Raimonds Vējonis, die er woont. Er volgde een kranslegging bij het immense Vrijheidsmonument: het beeld van een vrouw die drie sterren in de lucht houdt. Het gedenkt de gevallenen uit de onafhankelijkheidsoorlog (1918-1920). Dat markeert de aanleiding voor het koninklijk bezoek: het eeuwfeest van de zelfstandigheid die de drie Baltische staten aan het eind van de Eerste Wereldoorlog verkregen, was de reden voor hun gezamenlijke uitnodiging aan het Nederlandse koningspaar.
Intussen is er vooral aandacht voor het Letland van vandaag. De koning praat met de president en de premier. De parlementsvoorzitter geeft een korte uitleg in de sfeervolle vergaderzaal.
Gouden Eeuw
In de Nationale Bibliotheek voegt de koning een geschenk toe aan de duizenden gedoneerde boeken die er in één langgerekte oogopslag te zien zijn: ”Rijks. Masters of the Golden Age.” Herinnering aan de Hanzehandel met het Baltisch gebied die Nederland bloei en welvaart bezorgde. De museumdirecteur wijst erop dat prinses Laurentien in 2014 deelnam aan de opening van het gebouw.
Bij een zelfrijdende auto informeert de koning naar de veiligheid. Bij een grote drone luistert hij belangstellend hoe die kan worden ingezet bij het blussen van een brand. Luisteren en vragen stellen doet de vorst ook als hij met de Letse en Nederlandse transportondernemers in gesprek gaat. „We hebben er een toestanden meegemaakt”, zegt ondernemer Van Dieren even later. „Het Wilde Oosten, werd het genoemd.”
De situatie is „compleet veranderd.” Letland heeft zich, net als Estland en Litouwen, zoveel mogelijk op Europese leest geschoeid. „Het is zich echt aan de regels van de EU gaan houden. Dat geeft een goed gevoel.”
Wat niet wegneemt dat het volgens Van Dieren best wat meer „tot gasgeven” zou mogen komen. „Ze zitten altijd om geld verlegen, en dan kijken ze naar het westen.” Hij bespreekt de situatie met de koning.
Luisterend oor
En de koning vraagt, luistert, knikt. Zelfs als hij in de 111 jaar oude salonboot Darling richting Vrijheidsmonument vaart, ziet de koning nauwelijks iets van de omgeving. Hij vraagt, luistert, knikt. Op een brug boven hem halen verraste Nederlandse toeristen hun camera tevoorschijn.
Dinsdagmorgen volgen nog enkele programmaonderdelen voordat koning Willem-Alexander naar Estland vliegt.
