„Nederlanders zijn als Zwartendijk in Litouwen: niet praten, maar doen”
Jan Zwartendijk redde in drie weken tijd 2345 Litouwse Joden door hun een visum voor Curaçao te verstrekken. „Zo zien wij Nederlanders: niet praten, maar doen”; compliment van de Litouwse president als ze koning Willem-Alexander verwelkomt.
Zwartendijk, Philipsdirecteur in Litouwen, was daar ook waarnemend consul van Nederland. Hij sprak later nooit meer over zijn heldendaad uit 1940, die hem de bijnaam ”de engel van Litouwen” bezorgde. Zijn kinderen onthullen vrijdag in aanwezigheid van de koning een monument voor hun vader in de Litouwse hoofdstad Vilnius.
Koning Willem-Alexander kwam daar woensdagmiddag aan. Vanuit Estland vloog hij over Letland naar Litouwen; het zijn de drie landen aan wie hij een staatsbezoek brengt omdat ze honderd jaar geleden onafhankelijkheid verkregen. ”LT 100”, staat er dan ook met grote letters voor het paleis van president Dalia Grybauskaitė.
Ze heet de koning welkom als een „vriend.” Beider landen zijn immers partners in EU en Navo, en Nederlandse troepen zijn samen met die van Duitsland op Litouwse grond gelegerd ter bescherming van de oostgrens.
Troepen in Litouwen
De Baltische staten, in 1991 losgekomen uit de Sovjet-Unie, koesteren hun zelfstandigheid. Niet afhankelijk van één land, ook niet van Russisch gas, zegt Grybauskaitė. „Nederland is er trots op bij te mogen dragen aan de veiligheid van deze regio”, antwoordt de koning.
Hij heeft dan –op de derde dag sinds zijn toernee zondagavond in Letland begon– alweer een heel programma achter de rug. In Estlands hoofdstad Tallinn werd hem uitgelegd hoe dit land in korte tijd een veilige digitale samenleving heeft opgebouwd. „Het maakte tal van processen in ons kleine land efficiënter”, zegt minister Palo. Je kunt er je handtekening zetten via internet, stemmen via internet, dossiers laten inzien via internet. Maar wie dat niet wil of het niet vertrouwt, hoeft dat allemaal niet te doen, antwoorden de presentatoren op een vraag van de koning.
Samenwerking bezegeld
Met zwaailichten en gillende sirenes gaat het naar het fraaie stadscentrum, waar de koning al te snel door twee straatjes, een poortje en de lutherse Heilige Geestkerk moet wandelen voordat het volgende onderdeel om aandacht oproept: op naar Telliskivi, waar oude fabrieksgebouwen een nieuwe functie kregen. In een warme bovenzaal heeft landbouwminister Schouten net een Ests/Nederlands gezelschap toegesproken als de koning binnenstapt om presentaties over agro-innovatie aan te horen en toe te kijken als Schouten en haar Estse collega een samenwerkingsovereenkomst tekenen.
Dan is het 27 uur durende bezoek aan Estland voorbij en zet het koninklijke vliegtuig koers naar Litouwen. Daar blijft de vorst tot vrijdagavond.
Donderdag is overigens geen officieel programma gepland: de drie landen herdenken dan dat de Russen in 1941 een groot aantal burgers naar Siberië deporteerden. Ze werden in 1918 dan wel onafhankelijk, maar meer dan de helft van die periode waren ze dat allerminst.
