Het is niet de ambitie van het kabinet, zei Balkenende, om Europa te overladen met een „stortvloed van nieuwe plannen en strategieën.” Het is juist de bedoeling bij te dragen „aan de voortvarende uitvoering van de plannen en beleidslijnen die eerder zijn afgesproken.” De premier zei verder dat hij niet zal vergeten dat Nederland in vergelijking met andere EU-landen uitzonderlijk veel per burger afdraagt aan Brussel. „De Nederlandse burger betaalt zes keer zo veel als de Fransman. Het gaat om balans.”

Balkenende is veel dank verschuldigd aan het Ierse voorzitterschap, dat gisteren het stokje overdroeg aan Nederland. De Ierse premier Ahern slaagde er in de laatste weken in alle EU-regeringsleiders op één lijn te krijgen over de tekst van de Europese grondwet en over de kandidatuur van de Portugese premier Durao Barroso voor het voorzitterschap van de Europese Commissie.

Was dat niet gelukt, dan had Balkenende een tamelijk lastige agenda op zijn bord gekregen. Nu zijn de belangrijkste thema’s de versterking van de Europese economie, de strijd tegen het terrorisme en een veiliger Europa, zei Balkenende gisteren in een gezamenlijke persconferentie met commissievoorzitter Prodi. Het meest omstreden dossier is wellicht nog het antwoord dat de EU-leiders in december moeten geven op de vraag of, en zo ja wanneer Turkije kan beginnen met daadwerkelijke onderhandelingen voor toetreding tot de EU.

Commissievoorzitter Prodi beloofde in oktober met een objectief rapport te komen over de hervormingen in Turkije. De Commissie zal daarbij de EU-regeringsleiders aanbevelingen doen over de vraag of en wanneer de Turkse regering met Brussel kan gaan onderhandelen over toetreding tot de EU.

Prodi zei „persoonlijk niet te spreken te zijn” over politieke druk van Europese politici over de kwestie Turkije. Die politieke druk kwam deze week van de kant van de Duitse bondskanselier Schröder en de Franse president Chirac. Schröder heeft gezegd dat hij een positief advies verwacht van de Commissie, omdat de EU nu eindelijk haar belofte aan Turkije moet nakomen. Chirac sloot zich hier onmiddellijk bij aan.

Deze oproep van Schröder en Chirac schoot ook SGP, VVD en ChristenUnie in het verkeerde keelgat. De drie fracties vinden dat politieke uitspraken die vooruitlopen op het rapport van de Commissie „een zuivere besluitvorming” van de EU in december bemoeilijken. De partijen willen dat minister Bot van Buitenlandse Zaken met de Europese bewindslieden afspreekt dat iedereen voorlopig geen politieke uitspraken doet over Turkije.

Het is overigens voor het laatst dat Nederland voorzitter van de EU is. Met de nieuwe Europese grondwet maakt het roterende voorzitterschap over een aantal jaren plaats voor een vaste voorzitter van de EU.