Volgens het jaarrapport laat de toegankelijkheid van de zorg in Nederland te wensen over en blijkt dat onder andere uit het feit dat „tijdens algemeen-toezichtbezoeken bij instellingen voor mensen met een verstandelijke handicap naar voren komt dat huisartsen in hun reguliere praktijk verstandelijk gehandicapten weigeren.” Op welke schaal deze weigering voorkomt, meldt de inspectie niet.

Door de weigering komt het volgens Ter Haar regelmatig voor dat groepen van zes tot vijftien gehandicapten van de ene op de andere dag zonder huisarts komen te zitten. Daardoor missen ze bij medische klachten een vast aanspreekpunt.

Enkele maanden geleden deed een dergelijke situatie zich voor bij de Friese zorginstelling Maartenswouden, inmiddels Talant geheten. Een reguliere huisarts uit het dorp Burgum weigerde toen patiënten in zijn praktijk op te nemen die vanuit de intramurale instelling in Drachten werden overgeplaatst naar kleinere wooneenheden in Burgum. De verstandelijk gehandicapten moesten zich daardoor blijven wenden tot de AVG, de gespecialiseerde arts voor verstandelijk gehandicapten, van de zorginstelling. De reguliere praktijk was alleen voor spoedgevallen beschikbaar.

Recent ontving de FvO volgens Ter Haar soortgelijke meldingen, ook van een zorginstelling uit Noord-Holland. Ouders van gehandicapten worden volgens Ter Haar al geruime tijd geconfronteerd met de weigering van artsen hun kind te behandelen.

Dat nu ook zorginstellingen met het probleem te maken krijgen, schrijft Ter Haar onder andere toe aan de ”vermaatschappelijking” van de zorg: de landelijke trend verstandelijk gehandicapten onder begeleiding in kleinere, zelfstandige wooneenheden te plaatsen. „Het is in de eerste plaats een organisatorisch probleem, dat pas goed merkbaar wordt op het moment dat een groep gehandicapten in een zelfstandige wooneenheid of gezinsvervangend tehuis belandt. Die groep raakt aangewezen op de plaatselijke huisarts, die dergelijke cliënten vervolgens weigert. Gehandicapten die in grote zorginstellingen verblijven, ontvangen hun medische zorg gewoon vanuit de centrale organisatie.”

Mogelijke beweegredenen van artsen die de inspectie aanvoert, zijn eventuele knelpunten tijdens de communicatie met verstandelijk gehandicapten en de relatief lange duur die het behandelen van deze cliënten vergt. Ter Haar plaatst bij beide argumenten zijn twijfels. „Hoe gemakkelijk de communicatie met een gehandicapte dient te verlopen en hoeveel tijd zijn behandeling mag vergen, is niet aan de huisarts om te bepalen.”

Ook een gebrek aan specialistische kennis van bepaalde syndromen en epilepsie is voor de FvO-woordvoerder geen argument. „De mate waarin huisartsen ervaring hebben met verstandelijk gehandicapten kan inderdaad uiteenlopen. Daar staat echter tegenover dat de benodigde informatie voor artsen relatief eenvoudig verkrijgbaar is. Bijvoorbeeld bij ons. De gewone huisarts moet en kan er dus ook gewoon voor deze doelgroep zijn.”

Cecile Huitenga van zorginstelling Talant laat weten dat de instelling inmiddels weer in gesprek is met de reguliere huisartsenpraktijk in Burgum. „We hebben goede hoop dat de huisarts stapje voor stapje voor aandoeningen als een griepje en dergelijke weer in beeld komt. Maar waar de inmiddels hervatte gesprekken toe zullen leiden, durft op dit moment nog niemand te zeggen.”