Nadat eerder al D66 grote tevredenheid had uitgesproken over de vorige maand in de VN–Veiligheidsraad unaniem aangenomen resolutie over Irak, bleek dinsdag dat ook de PvdA en de LPF kunnen instemmen met het kabinetsbesluit.

De sociaal–democraten stonden tot voor kort op het standpunt „nee, tenzij", maar zijn tevredengesteld door de VN–resolutie, de grote rol van de VN, de soevereiniteitsoverdracht aan de Iraakse regering en de antwoorden van het kabinet over de veiligheid van de militairen.

PvdA–Kamerlid Koenders zei verheugd te zijn dat de „vuurgevaarlijke dwaaltocht van Bush, Blair en ook Balkenende" is vervangen door een grote rol van de VN in Irak. De PvdA’ers Duivesteijn, Samsom en Van Heteren zijn tegen verlenging.

Ook de LPF, eerder fel tegen een verlenging met meer dan vier maanden, steunt nu toch een langer verblijf van acht maanden. LPF–leider Herben eiste dinsdag alleen nog een evaluatie van het kabinet over de situatie na vier maanden. Wel wil Herben de omvang van het Nederlands bataljon drastisch afbouwen. Kamp zegde toe geen militairen in Irak te houden als ze niet meer nodig zijn.

De steun van de PvdA kwam de partij op hoon van SP en GroenLinks te staan. De SP wees erop dat PvdA–leider Bos een paar dagen na de aanslagen op 11 maart in Madrid nog stelde „dat het mooi geweest is" voor de Nederlanders in Irak. Ook na de VN–resolutie bleef de PvdA op het standpunt „nee, tenzij", volgens VVD–Kamerleden om niet gestraft te worden bij de Europese verkiezingen.

Minister Kamp van Defensie toonde zich na afloop van het debat wel opgetogen over het nieuwe standpunt van de PvdA. Niet zo zeer voor hemzelf („De helft plus een is voor mij ook genoeg steun"), maar wel voor de militairen die in de hitte en de woestijn in Irak, „niet de speelbal van een politiek geschil" willen zijn.

Op dit moment zijn ongeveer 1360 Nederlandse militairen gelegerd in Irak. De komende maanden zullen ongeveer zeventig militairen worden teruggehaald, zei minister Kamp (Defensie) dinsdag in de Tweede Kamer. De militairen blijven tot 15 maart volgend jaar.

Die periode moet volgens minister Bot van Buitenlandse Zaken genoeg zijn om verkiezingen te houden in Irak en de taken voor wederopbouw en stabiliteit over te dragen aan de Iraakse veiligheidsdiensten. De verkiezingen zullen uiterlijk 31 januari 2005 worden gehouden.

In het debat dinsdag pleitte een Kamermeerderheid van VVD, CDA, ChristenUnie en SGP ervoor om „de deur op een kier" te houden voor een nog langer verblijf in de zuidelijke provincie Al Muthanna. De VVD wil zeker tot eind december 2005 blijven.

De ministers Bot en Kamp wilden daarover echter absoluut niet speculeren. „Acht maanden zijn acht maanden. Langer is niet aan de orde", zei Bot. Hij zegde wel toe de deur op een kier te houden, maar hield het op een „buitengewoon kleine kier".

Tegelijkertijd stelde Bot PvdA en D66 tevreden door te stellen dat discussies over die kier slechts hypothetisch zijn. Er is in zijn ogen al een veilige marge tussen de uiterste datum van de verkiezingen (31 januari) en het geplande vertrek van de Nederlanders rond 15 maart.

Kamp benadrukte in het debat dat de missie nog altijd risicovol is. Dat werd eens te meer duidelijk door een aanslag met een autobom dinsdag, op het moment dat twee Nederlandse jeeps met vier militairen passeerden op een weg in de buurt van de helikopterbasis Tallil.

De vier militairen bleven ongedeerd en er was ook geen materiële schade. Volgens Kamp zijn er geen aanwijzingen dat de aanslag specifiek tegen Nederlanders gericht was. Op de route, die ligt in het gebied onder verantwoordelijkheid van de Italianen, rijden voertuigen uit allerlei westerse landen.