Ook Donner kritiseert OM-baas
Nadat eerder de Tweede Kamer had uitgehaald naar procureur-generaal De Wijkerslooth heeft ook minister Donner van Justitie donderdagavond afstand genomen van het optreden van de hoogste baas van het openbaar ministerie in de zaak-Erik O.
Dat De Wijkerslooth gevoelige informatie over marinier Erik O. binnen de top van het openbaar ministerie heeft verspreid, „valt te betreuren”, aldus Donner. Hij zei dat nadat vanuit de Kamer was aangedrongen op de toezegging dat de OM-baas niet nog eens zo’n actie zal ondernemen.
Die belofte kreeg de Kamer. Donner liet weten dat informatie over speciale militaire operaties nooit meer breed binnen het openbaar ministerie zal worden verspreid. Ook zal het OM „wel drie keer nadenken” voordat het zulke zaken nog eens aan het papier toevertrouwt.
Met die toezeggingen nam de Kamer genoegen. De afgelopen dagen waren de gemoederen in politiek Den Haag nogal verhit geraakt na onthullingen begin deze week in het NOS-Journaal over een brief van De Wijkerslooth aan de top van het OM. Die ging over marinier Erik O., naar wie een onderzoek loopt vanwege het doodschieten van een plunderende Irakees.
De Kamer verweet de OM-baas dat hij vertrouwelijke informatie over de betrokkenheid van Erik O. bij geheime militaire missies had misbruikt om zijn gezicht binnen het OM te redden. In een eerder stadium was De Wijkerslooth onder vuur komen te liggen omdat hij een strafrechtelijk onderzoek had ingesteld naar het optreden van Erik O. in Irak. In zijn brief zou de OM-baas gewezen hebben op het ’schietgrage’ gedrag van de marinier, waarmee De Wijkerslooth dan had willen aantonen dat het onderzoek terecht was ingesteld.
Voorafgaand aan het debat was de Kamer donderdagmiddag al tevredengesteld door minister Kamp van Defensie, die benadrukte dat het parlement altijd geïnformeerd zal worden over speciale militaire operaties. In een besloten bijeenkomst van de vaste kamercommissie van defensie gaf hij aan inzicht te geven in alle geheime missies die sinds 2000 zijn voorgevallen. Normaal gesproken krijgen alleen de fractievoorzitters dat soort informatie onder ogen binnen de zogeheten ”commissie stiekem”, waarin met name het werk van de inlichtingendiensten aan de orde komt.
Kamp en Donner wilden na afloop van de briefing niets zeggen. PvdA-kamerlid Albayrak zei namens de kamercommissie van defensie dat er „niets geheimzinnigs” was aan de bijeenkomst. Volgens haar is in augustus 2000 afgesproken dat het kabinet de Kamer vertrouwelijk informeert over geheime operaties.
Operaties in de jaren negentig, zoals die waarbij Erik O. betrokken was toen hij lid was van de Bijzondere Bijstandseenheid van het Korps Mariniers, zijn niet besproken. Wel kregen de kamerleden inzage in de bijlage bij de brief van procureur-generaal De Wijkerslooth over het schietincident op 27 december in Irak.
In de bijlage, waarover het ANP beschikt, wordt vermeld dat Erik O. volgens een eerste luitenant van de marechaussee „laagdrempelig” zou zijn „als het om geweldgebruik gaat.” De marechausseeonderzoeker baseerde die conclusie op een voorval bij een eerdere operatie van Erik O., waarna hij zich „nogal nuchter” had uitgelaten over een slachtoffer. Waar die eerdere operatie was, staat wel in de bijlage, maar vermelding ervan zou Erik O. volgens defensie in direct gevaar brengen.
Een delegatie van het openbaar ministerie brengt momenteel een bezoek aan de Iraakse provincie al-Muthanna, waar Nederlandse militairen zijn gestationeerd. Volgens een woordvoerder van de landmacht is de delegatie woensdag voor een driedaags bezoek in het gebied aangekomen. De oriëntatiereis van het OM maakt deel uit van een initiatief van defensie om justitie meer vertrouwd te maken met het werk dat Nederlandse militairen onder risicovolle omstandigheden moeten verrichten.