Betalen hoeft pas in april, maar het meetpunt voor de hoogte van het vermogen is 1 januari. Met de jaarwisseling in zicht verschijnen er dan ook allerlei tips om het vermogen te drukken.

Vroeger was er de bekende Zwitserse bankrekening. Tegenwoordig zorgen de Panama- en de Paradise Papers voor ophef. Het voelt onrechtvaardig als je als burger veel belasting moet betalen terwijl vermogende mensen of bedrijven daar via allerlei ingewikkelde constructies onderuit komen.

Nu is er wel verschil tussen belastingontwijking en belastingontduiking. Wie belasting ontduikt, houdt zich niet aan de regels. Wie belasting ontwijkt maakt juist gebruik van de regels om zo min mogelijk te hoeven betalen. Daarnaast is het mogelijk om binnen de regels constructies te creëren die naar de letter van de wet tot ontwijking leiden, maar die eigenlijk toch een vorm van belastingontduiking zijn. Dat wordt ”fraus legis” genoemd – misbruik van recht. Ingewikkelde belastingconstructies kunnen dus volkomen legaal zijn, maar ook discutabel of ronduit fout.

Ik heb sterk de indruk dat hoe groter het bedrag is dat gemoeid is met ontwijking, hoe onrechtvaardiger mensen het vinden. Je kunt je afvragen of die verontwaardiging terecht is. Ook de Belastingdienst vindt immers dat het de belastingplichtige vrij staat om een weg te bewandelen die fiscaal voor hem het minst belastend is. Persoonlijk heb ik eerder de indruk dat mensen boos zijn omdat ze zelf niet de mogelijkheden hebben die anderen wél hebben. Als er morgen iets wordt bedacht waardoor de gewone burger geen of weinig belasting hoeft te betalen, zal daar massaal gebruik van worden gemaakt. De spaarhypotheek bijvoorbeeld ontwikkelde zich tot een soort volksrecht om maximaal fiscaal voordeel te behalen.

Je vermogen drukken voor 1 januari kan van belang zijn voor mensen die sparen. Het fictieve rendement waar de Belastingdienst mee rekent is hoger dan de daadwerkelijke rente die spaargeld opbrengt. Dat voelt onrechtvaardig. De Bond voor Belastingbetalers spande diverse processen aan tegen deze ”spaartaks”. Maar de vermogensrendementsheffing botst niet met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, oordeelde het Gerechtshof Arnhem onlangs. De zaak ligt nu bij de Hoge Raad.

Het standaardlijstje tips om legaal het vermogen te verlagen luidt: los schulden af, betaal hypotheekrente en zorgpremie vooruit, betaal rekeningen versneld, stort geld in een lijfrente, trouw na 1 januari 2018 in gemeenschap van goederen, doe giften of ga groen beleggen.

Een andere variant is de zogeheten spaargeld-bv, waarmee vermogen van box 3 naar box 2 wordt overgeheveld. Daarmee wordt de vermogensrendementsheffing vermeden. De te betalen vennootschapsbelasting en inkomstenbelasting liggen –bij een aanzienlijke som spaargeld– doorgaans lager.

Alle belasting vermijden is vrijwel onmogelijk en maatschappelijk onwenselijk. Dat laatste zouden de rijken op aarde zich ook moeten realiseren.

De auteur is Master of Financial Planning. Reageren? financieel@refdag.nl