„Herman Maelwael maakte eerste zelfportet”
Herman Maelwael was eind veertiende eeuw mogelijk de eerste Nederlander die een zelfportret heeft gemaakt. Deze veronderstelling wordt volgende maand nader belicht in een speciale studie, Maelwael Van Limburg Studies 1.
Herman Maelwael was de Nijmeegse oom van Johan Maelwael, over wie er op dit moment een tentoonstelling in het Rijksmuseum is. Hermans vermeende getekende zelfportretje staat in het veertiende-eeuwse Wapenboek Gelre, dat ook te zien is in het Rijks.
Het is onderdeel van een tekening in dat boek die al aan Herman Maelwael werd toegeschreven. Er is ook een heraut op te zien en dat zou Herman zelf kunnen zijn. Hij was inderdaad deeltijd-heraut.
Volgens de Nijmeegse Stichting Gebroeders van Limburg, die achter de studie zit, is op de tekening ook niet -zoals lang gedacht- zozeer een plechtigheid rond Karel IV zelf te zien. Het zou gaan om een zogenoemde beleningsceremonie van 1377. Keizer Karel IV kwam volgens documenten van destijds naar Gelre om de toen veertienjarige Willem I het hertogdom Gelre te ‘belenen’.
Herman Maelwael maakte de tekening zestien jaar na dato, maar heeft de keizer mogelijk echt goed kunnen zien en hem zo getrouw mogelijk weergegeven.
Herman Maelwael was volgens de stichting „totaal vernieuwend, omdat de keizer heel menselijk en zelfs kwetsbaar is weergegeven. Karel IV was 62 jaar, had last van jicht, de lange reis vanuit Praag naar het Westen en de vele plichtplegingen hadden hem uitgeput. Dat sterke realisme getuigt van een geheel nieuwe visie.” Gelre, het huidige Gelderland, was dus volgens dit uitgangspunt behoorlijk belangrijk voor de ontwikkeling van de kunst.