Door slordigheidjes in het lab kunnen bepaalde cellen, die zichzelf oneindig vermenigvuldigen, andere cellen besmetten en helemaal overnemen. Daardoor kan het gebeuren dat onderzoekers denken dat ze onderzoek aan het doen zijn met bijvoorbeeld menselijke huidkankercellen, terwijl die in werkelijkheid grotendeels vervangen zijn door muizenstaartcellen.

„Dat leidt tot wetenschappelijke publicaties die rapporteren over huidkanker bij mensen, terwijl de beweringen eigenlijk gaan over muizenstaartcellen. Dat gebeurt doorgaans zonder dat de wetenschappers het zelf in de gaten hebben”, aldus de Nijmeegse onderzoekers.

Bij het kweken van cellen gaat er wel eens wat fout, zoals cellen die in de verkeerde kweek terechtkomen. Cellen kunnen dan ‘overwoekerd’ raken door de verkeerde cellen.

Hierdoor zijn inmiddels meer dan 450 zogeheten cellijnen besmet. Maar volgens de Radboud weten veel wetenschappers dit simpelweg niet.

„Belangrijker is dat de onderzoeksdata mogelijk ongeldig zijn, en vaak niet reproduceerbaar. En het is vooral schrijnend dat terwijl de problemen met verkeerd geïdentificeerde cellen al een halve eeuw bekend zijn, veel onderzoekers daarvan niet van op de hoogte zijn”, aldus de onderzoekers.

Een belangrijk deel van het probleem zit bij de distributiecentra, waar veel onderzoekers hun cellen afnemen. „Medewerkers van deze centra erkennen het probleem, maar geven aan dat er door de directie niet naar hen geluisterd wordt. Soms gaat het ook om semi-private bedrijven, die hier natuurlijk liever geen ruchtbaarheid aan geven wegens reputatie- of financiële schade”.