„Portugal kent de waarde van diversiteit, van tolerantie, openheid en uitwisseling. Waarden die op veel plekken in de wereld onder druk staan, maar die wij als essentie beschouwen van een vrije samenleving”, noemde Willem-Alexander als redenen. „Uw banden met verschillende volken en culturen zijn ook in onze tijd iets om te koesteren.”

De koning herinnerde eraan dat Nederland veel aan de Portugezen heeft te danken. Zij immers verkenden als eersten de wereldzeeën en daarmee legden zij de wereld open. „Ook voor ons. Wij keken de kunst af en volgden pas veel later in uw kielzog. Dat onze landen concurrenten werden is de ironie van de geschiedenis. Maar één ding is zeker: onze handel was mede gebaseerd op uw kennis van de oceanen. Onze Gouden Eeuw reflecteerde de glans van uw lichtende voorbeeld.”

Gastheer Rebelo de Sousa, die zijn toespraak in het paleis gedeeltelijk in het Engels en Portugees - met een dapper kort uitstapje naar het Nederlands - hield, wees eveneens op de gedeelde geschiedenis en waarden. Hij noemde Nederland als groot voorbeeld. „Nederland heeft de wereld een grote gift gegeven, namelijk de vrijheid van geweten”, aldus de president.

Het staatsbanket vormde de afsluiting van de eerste dag van het staatsbezoek aan Portugal. Het koningspaar werkte een lange reeks van min of meer verplichte ontmoetingen af. Naast de ontmoeting met de president waren er bezoeken aan het parlement en het stadhuis van Lissabon.