In 2006 werd Nederland lid van de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties. Ons land zegde destijds de oprichting toe van een nationaal mensenrechteninstituut. Die toezegging leidde tot de Wet College voor de rechten van de mens. Nadat de wet in 2011 was goedgekeurd trad die op 1 oktober 2012 in werking. Het was tevens de oprichtingsdatum van het college.

De wettelijke taak van het instituut is het bewaken van de mensenrechten, overheden te adviseren, onderzoek te doen, oordelen uit te spreken en het bewustzijn van mensenrechten in Nederland te bevorderen, zodat ze gerespecteerd en nageleefd worden.

Het college bestaat uit tien juridisch deskundigen. Voorzitter is oud-rechter Adriana van Dooijeweert. „Er is veel bereikt de afgelopen vijf jaar, maar er is ook nog veel werk te verzetten”, zegt ze. „De situatie in ons land is niet slecht, maar kan wel beter. Mensenrechten moeten blijven leven in de maatschappelijke discussie”, vindt Dooijeweert.

De afgelopen vijf jaar heeft het college 750 oordelen uitgesproken. De meeste zaken hadden te maken met werk en vooral met discriminatie op grond van geslacht of leeftijd bij sollicitaties. Het instituut kan geen boetes of straffen opleggen, maar wel een oordeel vellen of een partij in de fout is gegaan.

Voorbeelden van zaken die het college heeft behandeld zijn een vrouw die werd ontslagen vanwege complicaties tijdens haar zwangerschap en een vrouw die werd afgewezen als tandartsassistent omdat ze een hoofddoek droeg.

Sinds de oprichting heeft het college zeventien onderzoeken verricht. Die gingen onder meer over de naleving van mensenrechten in verpleeghuizen en de onderbouwing van rechters om verdachten van misdrijven in voorlopige hechtenis te plaatsen.

Ook voerde het instituut twintig publiekscampagnes om mensen bewust te maken van hun mensenrechten. Campagnes die hard nodig bleken. Een kwart van alle Nederlanders vindt schending van mensenrechten een urgent probleem, maar in 2015 kon 42 procent van de Nederlanders spontaan geen enkel mensenrecht noemen.