Terreurexpert na Barcelona: Er is geen wondermiddel tegen radicalisering
Het valt voor autoriteiten niet mee om extremistisch moslims op vredelievende gedachten te brengen, zegt terrorismedeskundige dr. Jelle van Buuren vrijdag. „Een wondermiddel tegen radicalisering is er niet.”
Waarom rijdt een IS-sympathisant in op winkelende toeristen in Barcelona? Zo’n islamitische extremist kan gedreven worden door haat tegen de westerse wereld. Of hij wil een daad stellen in zijn strijd tegen de zedenverwildering in Europa. Allerwegen breken welzijnswerkers en radicaliseringsdeskundigen zich het hoofd over de vraag hoe je een extremistische moslim ervan kan weerhouden de wapens op te nemen.
Voor dr. Jelle van Buuren, terrorismedeskundige aan de Universiteit Leiden, staat buiten kijf dat het van groot belang is dat autoriteiten feeling houden met bijvoorbeeld de ultra-orthodoxe stromingen binnen de islam. Om zo te voorkomen dat bijvoorbeeld jonge moslimmannen, verblind door theologische gedachtenkronkels, zich op het terreurpad begeven. „De autoriteiten moeten absoluut investeren in preventie. Om zo radicalisering te voorkomen.”
Zo dienen bijvoorbeeld welzijnswerkers, docenten en wijkagenten kwetsbare jongeren „in de smiezen te houden”, betoogt Van Buuren. „Als een jongen plotseling de hele dag teksten uit de Koran loopt te citeren, zich heel anders gaat kleden en meisjes geen hand wil geven, moeten docenten het gesprek met hem aangaan. Maar dat geldt net zo goed als een jongen met rechts-extremistische sympathieën een hakenkruis op zijn arm laat tatoeëren.”
Toch moeten de autoriteiten niet meteen al te veel verwachten van pogingen om bijvoorbeeld moslimjongeren van het radicale pad af te brengen. „Er is geen wondermiddel, geen haarlemmerolie tegen radicalisering en tegen terrorisme. Autoriteiten leggen zo’n weg vaak af met vallen en opstaan.”
Je kunt je voorstellen dat een geradicaliseerde moslimjongere van 20 jaar niks wil weten van adviezen van een in zijn ogen goddeloze welzijnswerker.
„Inderdaad. Daarom is het ook belangrijk om vertrouwenspersonen uit islamitische kring zelf op zo’n jongere af te sturen. Denk aan een imam die hem erop kan wijzen dat het gebruik van geweld niet mag. Veel islamitische schriftgeleerden hebben beargumenteerd uitgelegd dat de theologie van Islamitische Staat echt niet klopt. Vaak gaat het in discussies over interpretatie van teksten. Ik wil niet flauw doen, maar de Bijbel bevat ook passages die je zou kunnen interpreteren als oproepen tot geweld.
Het is nog maar zeer de vraag of een geradicaliseerde moslimjongere zich echt laat bijsturen. Zo’n jongere zit sowieso al in een leeftijdsfase dat hij niet zomaar luistert naar wat ouderen hem vertellen. En als zo’n moslim zegt dat hij extremisme afzweert, moet je er rekening mee houden dat hij later toch weer valt voor de ideologie van IS. Ik wil niet pessimistisch doen, maar de geschiedenis van de mensheid leert dat sommigen altijd geweld zullen blijven uitoefenen, al dan niet uit naam van een godsdienst.”
Syrië
Ook als binnen moslimgemeenschappen frustraties bestaan over de westerse houding in internationale conflicten doen autoriteiten er goed aan het gesprek aan te gaan, geeft Van Buuren aan. „Onder nogal wat moslims in Europa leeft boosheid over de in hun ogen veel te slappe reactie van de westerse wereld op de wandaden van het regime van de Syrische president Assad. Via satelliettelevisie zien ook moslims in bijvoorbeeld Amsterdam voor wat voor gruwelen Assad verantwoordelijk is. Gruwelen die de NOS te heftig vindt om uit te zenden. Die frustratie over de westerse houding was voor tientallen jihadisten een belangrijke reden om zich te mengen in de strijd in Syrië. Het is van belang dat Nederlandse autoriteiten over die boosheid met moslimjongeren het gesprek aangaan. Om zo te voorkomen dat die jongeren in terroristisch vaarwater komen.”
