Olga kan zich niet herinneren dat er ooit een taalprobleem was. Als ik op straat loop in steden zoals Kiev, hoor ik ook beide talen om me heen. Het Russisch wordt meer in het oosten van het land gesproken, het Oekraïens in het westen. Maar op veel plaatsen hoor je het ”zoerzik”, een mengeling van beide.

Het Oekraïens en het Russisch zijn echt twee verschillende talen. Tot ziens in het Russisch is ”da swidania” en dankjewel ”spasiba”. In het Oekraïense zeg je ”do pobatsjenja” en ”djakoejoe”.

Bij tweetaligheid denken wij vaak aan het ruzieachtige België met zijn harde taalgrens en beschuldigingen van discriminatie. Maar dat is in Oekraïne anders. Iedereen verstaat elkaar, en niemand doet moeilijk.

Toch wil een groep parlementariërs nu een eind maken aan de tweetaligheid. De officiële taal is immers het Oekraïens, en die taal moet worden versterkt.

Weliswaar wordt in het parlement in Kiev, binnen ministeries en bij officiële vergaderingen het Oekraïens gebezigd, maar op scholen en universiteiten blijft het Russisch zich opdringen. „Onze docenten geven hun college doorgaans in het Oekraïens”, zegt Olga. „Maar napraten doen ze vaak in het Russisch.”

Het is de macht van de gewoonte. In de massamedia overheerst het Russisch, zeker in films. En ook op straat in Kiev hoor je meer Russisch dan Oekraïens. Tijdens de Sovjet-Unie was het Russisch decennialang de voertaal, het Oekraïens werd juist vaak onderdrukt. Nu er een conflict is met Rusland, vinden de parlementariërs het tijd het Oekraïens te bevorderen, ten koste van de „taal van de agressor.”

De wetsvoorstellen zijn streng. De initiatiefnemers willen taalexamens voor ambtenaren, artsen en leraren – die moeten vloeiend Oekraïens spreken. Ook komen er verplichte percentages voor het gebruik van het Oekraïens in theater, film en de media.

In Nederland kennen we de taalkwestie niet op deze manier. Zuiver Nederlands spreken is een vanzelfsprekende eis. Maar in Oekraïne is het niet eenvoudig de taal in wetten te gieten; een moedertaal is nu eenmaal een moedertaal en veranderingen vinden vaak op een natuurlijke wijze plaats – of niet.

Volgens Olga is het Oekraïens momenteel hip onder jonge hoogopgeleide Oekraïners in de hoofdstad. Dus wie weet hoef je het taalgebruik niet eens van hogerhand te bevorderen.

In Oekraïne zal de komende maanden dus toch gesproken worden over dagelijks taalgebruik. Een groep intellectuelen deed onlangs een oproep om de wet zo snel mogelijk aan te nemen om de discussie niet zo hoog op te laten lopen. Voor je het weet is er immers ruzie.