Dat Kampen de internationale Hanzedagen organiseert, is redelijk uniek. De laatste keer dat het evenement in Nederland plaatsvond, was in 2000 in Zwolle. De volgende keren zijn in 2030 in Zwolle en 2031 in Harderwijk. Het jaarlijkse festival wordt meestal in Duitsland gehouden. Er zijn 187 Hanzesteden in 16 landen. Ze houden de historie levend van het Hanzeverbond, een handelsovereenkomst tussen steden in Europa. Deze steden werkten hoofdzakelijk in de middeleeuwen samen. Tegenwoordig hebben de Hanzesteden opnieuw op economisch gebied veel contacten, zo zegt burgemeester B. Koelewijn van Kampen.

Wat is het belang van de Hanzedagen voor Kampen?

„Het publiek associeert de Hanze vaak met authentieke steden. Vooral richting Duitsers geeft dat een positieve uitstraling. De Hanze is het grootste internationale stedenverbond ter wereld.”

Vaak halen gemeenten grote evenementen zoals wielerrondes binnen met als argument dat de gemeente er economisch voordeel van heeft. Maar welk effect hebben de Hanzedagen daadwerkelijk voor Kampen?

„De Hanzedagen zijn niet te vergelijken met een wielerronde. In Kampen staat niet een sport centraal, maar de stad zelf. Veel mensen hebben weleens van Kampen gehoord, maar weten niet dat het een mooie stad is met gezellige terrasjes. De Hanzedagen kunnen meer bekendheid geven.”

Er worden verspreid over vier dagen zo’n 300.000 bezoekers verwacht. Kan Kampen dat aan?

„Bij eerdere evenementen concentreerde de drukte zich op een deel van de IJsselkade. Nu wordt de hele binnenstad gebruikt. Verspreid over de stad presenteren bijvoorbeeld 100 Hanzesteden zich. En in het stadspark geven 300 ridders demonstraties.”

Grote evenementen kunnen aantrekkelijk zijn voor aanslagplegers. Wat is het risico in Kampen?

„Aan elk evenement zitten risico’s. Momenteel is er nog geen aanleiding om ons grote zorgen te maken. Wel staat de gemeente in nauw contact met de politie.”

Kampen had nog niet eerder een evenement waarbij zo veel activiteiten op zondag waren. Een deel van de inwoners van de gemeente zal daar niet blij mee zijn.

„Enkele jaren geleden heeft de gemeente een aanvraag ingediend om de Hanzedagen te mogen organiseren. De voorwaarde van de organisatie was wel dat de festiviteiten ook op zondag plaats zouden vinden. De toenmalige gemeenteraad heeft ingestemd met de mogelijkheid om winkels op maximaal vier zondagen per jaar open te laten zijn. Dat kan alleen op zondagen waarop er een evenement is. Om die reden was het mogelijk de Hanzedagen te organiseren. In de praktijk zijn er gemiddeld jaarlijks twee evenementen op zondag. De openstelling geldt alleen voor de binnenstad van Kampen.”

In de binnenstad van Kampen staan meerdere kerken. Kunnen de diensten doorgaan?

„We hebben met elke kerk overlegd. Het moet mogelijk zijn om ’s morgens diensten te houden, omdat de activiteiten van de Hanzedagen later beginnen dan op andere dagen. Maar er zal wel meer geluid zijn. En sommige kerken zijn moeilijk bereikbaar.”

In de aanloop naar de Hanzedagen zit het de gemeente niet mee wat betreft de verkeersafwikkeling. Aan de rand van de binnenstad komt een parkeergarage die inmiddels af had moeten zijn. Echter, eind vorig jaar bleek bij heiwerkzaamheden dat de grond veel giftige stoffen bevatte. Inmiddels ligt het werk aan de garage al maandenlang stil.

Daarnaast wordt er gewerkt aan het Kamperlijntje, een spoorlijn tussen Zwolle en Kampen. Het eindpunt van deze spoorverbinding voor dieseltreinen ligt pal naast de binnenstad van Kampen. Juist tijdens de Hanzedagen wordt dit omgevormd tot een elektrische lijn en is er geen treinverkeer mogelijk. Het alternatief, station Kampen-Zuid, ligt 4 kilometer buiten het festivalgebied.

Was het niet verstandiger geweest om de werkzaamheden aan het Kamperlijntje uit te stellen?

Koelewijn: „Het is inderdaad een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Ik had graag gezien dat het werk aan het spoor op een ander moment was gedaan. Maar de provincie Overijssel kon niet afwijken van haar planning. Het liefst hadden we met ouderwetse treinen de bezoekers naar de Hanzedagen gebracht. Nu rijden er gratis pendelbussen vanaf station Kampen-Zuid en het industrieterrein langs de N50. We hebben ongeveer 10.000 gratis parkeerplaatsen.”

Wat is voor u het mooiste onderdeel van de Hanzedagen?

„De nagebouwde koggen die zijn te zien, uit Kampen en Wismar.”

In 2016 werd bij Kampen een unieke kogge van de bodem van de IJssel gehaald. Wat gaat hiermee gebeuren?

„Hij wordt momenteel behandeld in Lelystad. Tijdens de Hanzedagen wordt hij onder meer digitaal getoond. Het is de bedoeling dat hij uiteindelijk in Kampen wordt geëxposeerd. Waar precies is nog niet duidelijk. Er komt geen museum. Maar we willen wel rond de kogge een expositie vormen.”

Maandag kregen de Hanzedagen nog wel een tegenvaller te verduren. De Lisa, een nagebouwde karveel uit de vijftiende eeuw, raakte zwaarbeschadigd in een storm bij Helgoland terwijl hij op weg was naar Kampen. De Lisa moet daarom terug naar de thuishaven Lübeck.

De SGP kaartte vorige week bovendien aan dat Kampen rond de organisatie van de Hanzedagen tegen een tekort van meer dan 150.000 euro aanloopt op een begroting van 500.000 euro. Ook betreurde de coalitiepartij het verstoren van de zondagsrust.

Kerkdiensten verplaatsen en evangeliseren

De binnenstad van Kampen telt meerdere kerken die komende zondag moeilijk te bereiken zijn. Enkele maanden geleden heeft de gemeente Kampen met de kerken overlegd. Afgesproken werd dat kerkgangers gebruik kunnen maken van een pendeldienst vanaf station Kampen-Zuid, maar niet alle kerken maken daar gebruik van.

Enkele gemeenten hebben diensten verzet. In de Bovenkerk wordt een internationale dienst gehouden, onder verantwoordelijkheid van meerdere kerkenraden. Gewoonlijk houdt de hervormde wijkgemeente B, een Gereformeerde Bondsgemeente, in de Bovenkerk diensten. Scriba A. J. van den Noort: „We wijken deze zondag uit naar de Broederkerk. De ochtenddienst begint iets eerder. De middagdienst is gewoon om 17.00 uur.” De Broederkerk staat weliswaar ook midden in het centrum van Kampen, maar Van den Noort denkt dat dit geen problemen zal opleveren. Hij verwacht dat de meeste mensen op de fiets komen. ’s Middags is er voor bezoekers van de Hanzedagen in de Broederkerk gelegenheid om naar onder meer zang te luisteren.

Voorzitter F. J. Verweij van de gereformeerde gemeente betreurt de ontheiliging van de zondag. Het is vanwege muziek en het naspelen van een veldslag in het naastgelegen park onmogelijk om in de Poortkerk diensten te beleggen. Daarom wordt er uitgeweken naar twee andere locaties. „Veel leden komen uit IJsselmuiden. Zij kunnen twee keer in de hervormde Dorpskerk terecht. De mensen uit Kampen kunnen naar de Pieter Zandt Scholengemeenschap. Die school wordt op zondag gebruikt door de hersteld hervormde gemeente. Maar die heeft net als de hervormde gemeente in IJsselmuiden voor ons de diensten verzet, zodat wij ook diensten kunnen houden.”

Voor bezoekers van de Hanzedagen zijn er twee meditatieve momenten in de Poortkerk: om 13.00 uur in het Nederlands en om 14.00 uur in het Duits. Gemeenteleden zullen bezoekers dan te woord staan. Ook op zaterdag wordt er in en rond de kerk geëvangeliseerd.

Al voordat de gemeente Kampen met de diverse kerken contact zocht, had de oud gereformeerde gemeente een plaats gevonden voor de diensten. Scriba R. van den Berg: „Een van onze gemeenteleden is locatiemanager van het Hoornbeeck College. We mogen in de school op de gebruikelijke tijden diensten houden.” Van den Berg heeft aan de gemeente Kampen kenbaar gemaakt dat hij de ontheiliging van de zondag betreurt. „Vlak bij onze kerk presenteren Hanzesteden zich. Ook is er een podium met muziek en dans. Het is onmogelijk om gelijktijdig diensten te houden.” De scriba waardeert wel de inzet van de gemeente Kampen. „Kampen heeft contact gelegd met een kerk net buiten het centrum die wij mochten gebruiken. Maar dat was niet meer nodig, omdat wij al in het Hoornbeeck College terecht konden.”