Christen Kazachstan in de val gelokt
In een spannende spionageroman zouden de gebeurtenissen rond de persoon van Teymur Akhmedov niet misstaan, maar ze zijn werkelijkheid voor de Kazachse Jehova’s getuige. De aan kanker lijdende christen is in de val gelokt door zeven jonge mannen, handlangers van de Nationale Veiligheidsdienst KNB, de vroegere KGB.
Kazachstan veegt de vloer aan met fundamentele mensenrechten, zoals het recht van gedetineerden op medische behandeling en het recht op godsdienstvrijheid. Dat blijkt uit een uitgebreid artikel van de Noorse nieuwsdienst Forum18 over de positie van godsdienstige minderheden in de voormalige Sovjetrepubliek. Onder anderen Jehova’s getuigen en baptisten, maar ook soennitische moslims moeten het ontgelden.
Zo diende er donderdag een zaak tegen een moslim die samen met vier anderen naar Saudi-Arabië reisde om daar meer over zijn geloof te leren. Een van zijn reisgenoten is inmiddels na een proces achter gesloten deuren veroordeeld tot een celstraf van vieren half jaar.
Van de Kazachse bevolking is 26 procent christen, van wie het grootste deel tot de Russisch-Orthodoxe Kerk behoort. Moslims, meest soennitisch, zijn goed voor 70 procent van de bevolking. Russisch-orthodoxe kerkleden treden weinig naar buiten en genieten daarom een relatieve rust. Christenen die niet tot deze kerk behoren, zoals baptisten, worden gezien als een bedreiging vanwege hun missionaire drang. De staat perkt hun kerkelijke activiteiten sterk in. Ze hebben vaak te maken met bedreigingen en arrestaties en –in het publieke leven– met discriminatie.
Jehova’s getuige Teymur Akhmedov is op 2 mei veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf omdat hij over zijn geloof sprak met zeven jonge mannen, informanten van de geheime dienst KNB die zich voordeden als studenten. Daarnaast mag hij na zijn vrijlating op geen enkele manier actief zijn op het terrein van godsdienst en levensbeschouwing. De aanklager had zes jaar en acht maanden cel geëist. Akhmedov gaat in beroep tegen de aanklacht dat hij „aanzette tot religieus geweld.”
De 61-jarige gepensioneerde buschauffeur is volgens Forum18 tijdens zijn gevangenschap verschillende keren mishandeld. Hij zit sinds 18 januari vast en is herhaaldelijk in elkaar geslagen. Verzoeken van zijn kant om zich vanwege kanker te laten behandelen in het ziekenhuis, zijn geweigerd. Daarnaast mag hij geen godsdienstige lectuur lezen in zijn cel. Verder is de man toevoegd aan een lijst van het ministerie van Financiën, een lijst van mensen die „connecties hebben met de financiering van terrorisme of extremisme.” Dit houdt in dat zijn banktegoeden zonder dat er enig wettig proces aan te pas komt, bevroren worden.
De geheime politie is inmiddels een zaak begonnen tegen twee van Akhmedovs advocaten, naar verluidt omdat zij de geheimhouding van de zaak zouden hebben geschonden door de aandacht van president Nursultan Nazarbayev op hun cliënt te vestigen. Nieuwsdienst Forum18 heeft getracht contact op te nemen met KNB’er Medet Duskaziyev die het onderzoek leidt en de rechtszaken tegen Akhmedov en zijn advocaten heeft aangespannen. Deze weigerde echter resoluut om ook maar iets over de zaak te zeggen. Zodra de nieuwsdienst belde, verbrak hij de verbinding.
De Kazach Asaf Guliyev, die tegelijk met Akhmedov en om dezelfde redenen is opgepakt, is op 24 februari veroordeeld tot vijf jaar „beperkte vrijheid.”
Volgens Friedensstimme groeit de druk op christenen in Kazachstan. Incidenten nemen sinds begin dit jaar in aan toe, ook qua intensiteit, stelt de organisatie, die christenen in de voormalige Sovjet-Unie ondersteunt. Dit gebeurt niet slechts in één regio maar in het hele land. Ook Open Doors krijgt de laatste jaren signalen die erop duiden dat het klimaat in Kazachstan verandert in het nadeel van kerken en godsdienstige groeperingen. Een religiewet uit 2012 lijkt hier debet aan.
Minder vrijheid in Kazachstan
De positie van christenen in Kazachstan is de afgelopen jaren verslechterd, stellen mensenrechtenorganisaties en organisaties die opkomen voor vervolgde gelovigen. Aanjager van de ontwikkelingen is een religiewet uit 2012. In het voorjaar van dat jaar verloren 579 godsdienstige groeperingen hun erkenning door de overheid. Onder hen bevonden zich baptistengemeenten, zevendedagsadventisten en Jehova’s getuigen. Door de nieuwe wet zijn zendingsactiviteiten ingeperkt, terwijl de censuur op boekuitgaven en preken is uitgebreid. Verder kwamen er strengere regels voor het aanvragen en afgeven van vergunningen voor gebedslocaties.
