„De krachten van terreur mogen het niet winnen” zei premier Balkenende dinsdag tijdens een persconferentie. Balkenende was wegens de aanslag en voor overleg met de ministers Kamp (Defensie) en Bot (Buitenlandse Zaken) vervroegd van vakantie teruggekomen.

Balkenende: „We moeten samenwerken met de bevolking van Irak aan de wederopbouw van een stabiel Al Muthanna”. Het kabinet zal naar verwachting eind deze maand besluiten de missie te verlengen.

In Nederland werd dinsdag geschokt gereageerd op de aanslag maandagavond op vier Nederlandse militairen. Sergeant Dave Steensma kwam om, een 20-jarige soldaat raakte ernstig gewond, twee anderen bleven ongedeerd. De Iraakse politie hield twee verdachten aan, die inmiddels aan de Britten zijn overgedragen.

Premier Balkenende zei dat de aanslag op Nederlandse militairen geen actie van het Iraakse volk was. „Het gaat om individuen die verdeeldheid en twijfel willen zaaien.” Balkenende betuigde medeleven met de families van de twee militairen, ook namens koningin Beatrix. De premier zei dat de missie niet zonder risico’s is. „Dat wisten we en dat weten we.”

De premier benadrukte dat de bevolking in de ’Nederlandse provincie’ Al Muthanna het werk van de 1270 Nederlandse militairen „zeer waardeert”. Het kabinet kreeg dinsdag ook een brief van de provinciale raad van Al Muthanna, waarin de lokale autoriteiten stellen dat de aanslag niet alleen de Nederlanders, maar ook de lokale bevolking raakt.

In Franeker, de woonplaats van Dave Steensma, noemden buren dinsdag de 36-jarige sergeant „ontzettend fanatiek” en „op en top militair”. De gemeente Franekeradeel, waartoe Franeker behoort, noemde de dood van Steensma „een slag voor de gemeente”. Hij laat een vrouw en twee kinderen achter.

Defensie maakte bekende dat Steensma met militaire eer zal worden begraven. Hoe en wanneer dat gebeurt, wordt nog met de familie besproken. Duidelijk is wel dat een aantal van zijn kameraden uit Irak het lichaam zal begeleiden en ervoor zal zorgen dat de overdracht op vliegvelden met militaire eer zal plaatsvinden.

Kamerleden reageerden geschokt op de aanslag, al benadrukte vrijwel iedereen dat het risico erin zat dat er slachtoffers onder de Nederlanders in Irak zouden vallen. De VVD riep op standvastig te blijven. „Als we niet willen dat mensen die granaten gooien, het voor het zeggen krijgen in Irak, moeten we nu standvastig zijn. Nederland zou geen knip voor de neus waard zijn als we nu zouden vertrekken”, aldus VVD’er Wilders.

Het CDA zei dat het „nu in paniek weghalen van militairen een beloning voor terrorisme zou zijn”. Een besluit over verlenging van de missie is geen uitgemaakte zaak. PvdA-leider Bos noemde de aanslag een rampzalige gebeurtenis en „een schokkende illustratie van de verslechterende veiligheidssituatie in heel Irak en dus ook in de provincie Al Muthanna”. Bos wil de missie niet verlengen.

Bij regeringspartij D66 is de lust om de militairen langer in Irak te laten blijven tot een minimum gedaald. Dat komt niet direct door de aanslag, maar wel door het Amerikaanse optreden in Irak, dat D66 ten zeerste afkeurt. LPF, ChristenUnie en SGP zijn in beginsel wel voorstander van verlenging. GroenLinks en SP zijn daar bij voorbaat tegen.