Een kijkje nemen in de keuken van een groot, aansprekend bedrijf is boeiend. Hoe is het bedrijf onstaan, waar liep de oprichter tegenaan en hoe is het concern ontwikkeld tot wat het nu is?

Nog interessanter is het als het gaat om een bedrijf in China, een land dat pas sinds enkele decennia het vrije ondernemerschap de ruimte geeft en een totaal andere markteconomie kent dan westerse landen.

Duncan Clark is zakenbankier en woonde en werkte meer dan twintig jaar in China. Hij was een van de adviseurs van Jack Ma, die het internetbedrijf Alibaba oprichtte. Juist vanwege die betrokkenheid, wist Clark veel informatie te vergaren die voor een buitenstaander waarschijnlijk niet te achterhalen was geweest. Het resulteerde in het boek ”Alibaba. Jack Ma en het grootste internetbedrijf ter wereld”.

Rondleidingen

Als Jack 14 jaar oud is, opent China zijn deuren voor buitenlandse investeerders. Ook in Hangzhou, de stad waar Jack woont, verschijnen ze. De jonge Chinees geeft rondleidingen om zijn Engels te oefenen. Zo komt hij in contact met een Australisch gezin.

Dit contact blijkt van groot belang te zijn. De familie Morley helpt hem regelmatig als hij als leraar financieel aan de grond zit. Omdat hij ondertussen vloeiend Engels spreekt, wordt hij in 1994 ingeschakeld om te bemiddelen in een conflict tussen een Chinees en een Amerikaans bedrijf. Hij reist naar de VS en komt voor het eerst in aanraking met internet.

Tot zijn verbazing komen er geen treffers naar voren als hij het woord ”China” invoert. Prompt laat hij de webpagina China Pages aanmaken met daarop onder meer zijn gegevens. Hij neemt –als een van de eersten– een computer mee terug naar China.

Clark weet het eerste deel van zijn boek interessant te maken door het leven van Jack Ma en de opkomst van internet in China bij elkaar te brengen. Dit biedt niet alleen een blik op de drie pogingen van een zeer gedreven en inspirerende Jack Ma om een e-commercebedrijf op te starten, maar geeft tevens een kijkje in de Chinese cultuur.

Sprookje

Na veel strubbelingen en na het aantrekken van zowel investeerders als een belangrijke partner in de persoon van Joe Tsai, die de nodige structuur aanbrengt, is Alibaba in 1999 een feit. Waarom de naam Alibaba? Jack Ma wil China openen voor de wereld en laat zich inspireren door het sprookje ”Alibaba en de veertig rovers” waarin het klinkt: „Sesam, open u!” Anno 2017 is Alibaba een van de grootste internetbedrijven van de wereld met een jaaromzet die bijna vergelijkbaar is met die van Facebook. In die zin maakte Jack Ma een sprookje werkelijkheid.

Een aanzienlijk deel van het boek gebruikt Clark voor een weergave van de verwikkelingen rond concurrenten als eBay en investeerders als Goldman Sachs. De meeste lezers zullen dit niet zo interessant vinden. Wel boeiend is de manier waarop Jack Ma zakendoet. Hij zet steevast de klant voorop. Zo zegt hij aan het begin van de kredietcrisis: „Laten we onze verantwoordelijkheid nemen ten aanzien van onze klanten. Ze betalen 50.000 yuan; wij kunnen hun er 30.000 teruggeven.” Ook de loyaliteit van zijn personeel –bijvoorbeeld ten tijde van de SARS-uitbraak, toen ze vrijwillig in quarantaine gingen om door te kunnen werken– is veelzeggend.

Gaat het Jack Ma alleen om geld? Die indruk wekt hij niet. Zo is hij, in tegenstelling tot andere steenrijke eigenaren van internetbedrijven, geen grootaandeelhouder. Ook investeert hij fors in milieu en gezondheid –al is hij daarin zeker niet uniek– en houdt hij oog voor kleine ondernemers.

Het is ontegenzeggelijk knap hoe Jack Ma zo’n bedrijf heeft weten te creëren in een land als China. En toch… Dit boek gaat ten diepste over werelds succes, over geld en goed. Na het lezen ervan blijft er, ondanks de miljarden dollars, euro’s en yuan aan waarde, een leeg gevoel over. Net zo’n gevoel als je kunt hebben na het lezen van een sprookje.

Boekgegevens

”Alibaba. Jack Ma en het grootste internetbedrijf ter wereld”, Duncan Clark; uitg. Nieuw Amsterdam, Amsterdam, 2016; ISBN 978 90 468 2165 7; 316 blz.; € 24,99.