Advocaten lopen meer risico’s
Advocaten en notarissen in Nederland lopen sinds de afgelopen jaren aanmerkelijk meer risico om bij ernstige vormen van criminaliteit betrokken te raken.
Dit blijkt uit een studie van de criminologen F. Lankhorst en H. Nelen van de Vrije Universiteit Amsterdam. Het onderzoek is uitgegeven in de reeks politiewetenschap van het Programma Politie en Wetenschap.
Tot een groot aantal strafrechtelijke onderzoeken tegen advocaten en notarissen heeft dit overigens nog niet geleid, stellen de onderzoekers vast. In de praktijk zijn er weinig advocaten en notarissen vervolgd voor een rol in de georganiseerde misdaad. Over een periode van drie jaar zijn elf advocaten en acht notarissen getraceerd van wie de politie vermoedt dat ze betrokken waren bij de georganiseerde misdaad. Vijf advocaten en vier notarissen zijn hiervoor uiteindelijk strafrechtelijk vervolgd.
Het „betrekkelijk gering” aantal vervolgingen is volgens Lankhorst en Nelen geen aanleiding om het probleem van de betrokkenheid van deze beroepsgroepen bij georganiseerde misdaad „te bagatelliseren.” Ze wijzen erop dat blijkt dat de drempel bij politie en justitie erg hoog is om een strafrechtelijk onderzoek tegen een advocaat of notaris te beginnen. Ook zijn de diensten nog steeds onvoldoende in staat om op een goede wijze financieel naar deze beroepsgroepen te rechercheren.
Uit het onderzoek blijkt verder dat financiële en juridische dienstverleners meestal niet exclusief voor één criminele organisatie werken. Ze bieden hun diensten aan verschillende misdadige groeperingen aan.
Lankhorst en Nelen constateren dat zowel strafrechtadvocaten als civielrechtelijk advocaten zich schuldig maken aan ondersteuning van criminele activiteiten. Zij doen dat bijvoorbeeld door getuigen te beïnvloeden en onder druk te zetten en te adviseren bij -de uitvoering van- financiële transacties.
Notarissen die van het rechte pad afglijden, passeren aktes voor de overdracht van (crimineel) onroerend goed, maken vermogensconstructies en richten ondernemingen voor criminelen op. Het toezicht op advocaten en notarissen in Nederland vertoont mankementen, concluderen de onderzoekers.
De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) zegt al jaren voor beter toezicht op de sector te pleiten. Volgens een woordvoerder van de KNB hebben de notarissen al eerder bij het ministerie van Justitie aangeklopt voor strengere controle, maar daar is niets mee gedaan. Nu ziet de KNB meer in de uitbreiding van het Bureau Financieel Toezicht (BFT). Deze controleur bekijkt nu alleen de administratie van een notaris.
De KNB ziet de laatste jaren de noodzaak voor betere controle groeien. Doordat de tarieven in 1999 zijn vrijgegeven, komen steeds meer notarissen in het nauw. Ook de slechte economische situatie drukt op de sector. In de zomer van 2003 concludeerde het BFT na onderzoek dat 60 van de 900 kantoren in financiële problemen zitten. „De kans op een strafbare noodsprong wordt daardoor groter”, aldus de woordvoerder.