Een opmerkelijke trend, zegt onderzoeker Dick van der Wouw van het Zeeuwse onderzoeks­instituut ZB| Planbureau. „Want Zeeland was altijd geliefd bij pensionado’s als een provincie waar ze rust, ruimte, zon, zee, strand en schone lucht vonden, kortom een ideale plek om te rentenieren.”

Dat er nu meer ouderen wegtrekken dan er binnenkomen, heeft alles te maken met de Zeeuwse jeugd. Van der Wouw: „Sinds het vervallen van de basis­beurs in 2014 wonen Nederlandse jongeren langer thuis. Ze blijven bij moeders pappot omdat het duurder wordt om op kamers te wonen.”

In Zeeland groeit het aantal jongeren dat zich elders in het land vestigt om te gaan studeren echter nog steeds. Dat heeft volgens Van der Wouw te maken met de afgelegen ligging van de provincie en het beperkte aanbod aan hbo- en universitaire opleidingen. „Jongeren kiezen voor steeds hogere opleidingen, dus dat is ook een extra prikkel om Zeeland te verlaten. Wat je nu ziet, is dat steeds meer Zeeuwse ouderen die jongeren achternagaan. Na hun studie vinden de jongeren een baan elders in het land en kennelijk vindt een groeiende groep ouderen het fijn om in de nabijheid van hun kinderen te vertoeven.”

Dat de Zeeuwse jongeren na hun studie niet terugkeren, heeft ook te maken met een andere trend, die Van der Wouw de ”triumph of the city” noemt. „Tot een jaar of tien geleden vestigden zich in Zeeland meer gezinnen met jonge kinderen dan er wegtrokken. Er was een trek naar het platteland vanuit het idee dat je je kinderen daar veilig kon laten opgroeien. Die trend is als het ware opgedroogd. Zeeuwen kwamen in steeds mindere mate terug. De afgestudeerde jeugd vindt werk in de steden, waar de economie bloeit door de hoge vlucht die de zakelijke dienst­verlening er neemt en blijft in die steden hangen.” Van der Wouw berekende dat sinds 2012 er 309 ouderen meer uit Zeeland vertrokken dan er zich vestigden.

Kleinkinderen

Lenny Geluk-Poortvliet (73) verruilde haar woonplaats Burgh-Haamstede in 2013 voor Zeist. „In 2012 overleed mijn man. De drie kinderen wonen in Amstelveen, Dordrecht en Zeist. Ze zeiden dat het voor hen onmogelijk was om mij elk weekend op te zoeken. Ze maakten zich geen zorgen om mij, maar er was gewoon de behoefte aan verbinding en fysieke nabijheid”, vertelt ze. „Het is gezellig om bij elkaar in de buurt te wonen.”

De in Kapelle geboren Geluk heeft zeven kleinkinderen. „Ik heb uiteindelijk vrijwillig de stap gezet om naar Zeist te verhuizen. Als mijn man nog geleefd had, had ik het echter niet gedaan. Zeeland is een heerlijke provincie, maar gelukkig kom ik als kandidaat-Tweede Kamerlid voor het CDA (ze is nummer 20 op de kandidatenlijst, JDvS) tijdens spreekbeurten in het land altijd wel een paar Zeeuwen tegen.”

Het baart haar zorgen dat ouderen Zeeland verlaten. „Er wordt gemorreld aan de bereikbaarheid van het openbaar vervoer in de provincie en ik kan me ook indenken dat mensen bang zijn dat de zorg straks niet meer binnen handbereik is.”

Stille ramp

Onderzoeker Van der Wouw wijst erop dat de bevolkingsontwikkeling in Zeeland een „stille ramp” wordt, met name in het sterk vergrijsde Zeeuws-Vlaanderen. Hij plaatst een kanttekening: „Als er krimp is, heb je niet veel banen meer nodig. De baan van een oudere die de arbeidsmarkt verlaat, wordt niet direct ingenomen door een jongere die staat te trappelen. Vaak verdwijnt die job dan gewoon omdat zo weinig jongeren de arbeidsmarkt betreden.”

Dat Zeeland weinig hogere opleidingen heeft, is „funest.” Sinds 2014 wordt de kennis­economie (onderzoek en ontwikkeling) gekapitaliseerd in het bruto nationaal product. Van der Wouw: „De bijdrage van de Zeeuw aan de nationale economie ligt daardoor 25 procent lager dan die van de gemiddelde Nederlander. Dat komt doordat er in Zeeland hoegenaamd geen kennisinstellingen bestaan. Er zijn niet veel banen voor hoger­opgeleiden te vinden.”