De inmiddels 93-jarige Groninger laat zich in de film positief uit over het meedogenloze vervolgingsbeleid van de met de nazi’s sympathiserende Groningse hoofdcommissaris Philip Blank. Bovendien plaatste de vrouw van de ex-agent tijdens het gesprek een aantal zeer kwetsende antisemitische opmerkingen. Zij stelde letterlijk: „Als de oorlog om twaalf uur is afgelopen, heeft om vijf over twaalf een jood je al weer belazerd”.

De NCRV verwijderde de gewraakte passages uit de documentaire nadat kinderen van het echtpaar hadden gedreigd met een rechtszaak. Volgens de familie zouden de uitspraken uit hun verband zijn gerukt. Het RTL4-programma Barend & Van Dorp zond de beelden vorige week wel uit toen filmmaker Lindwer te gast was in het programma.

Directe aanleiding voor de aangifte is echter een interview met de zoon van het echtpaar dat zaterdag in NRC Handelsblad stond. „Nergens wordt berouw getoond voor de uiterst kwetsende uitlatingen”, stelt directeur Naftaniel van het CIDI. „De zoon bagatelliseert wat zijn ouders zeggen.”

In eerste instantie wilde het CIDI de zaak laten rusten. „Het is een oude vrouw, die het misschien niet zo serieus bedoelde”, legt Naftaniel uit. „Maar de zoon stelt in het interview dat zijn ouders allebei nog volledig over hun verstandelijke vermogens beschikken. Als dat zo is, zijn de uitlatingen zeer antisemitische en laakbaar, en dus strafbaar.”

Het CIDI presenteert jaarlijks een onderzoek naar het antisemitisme in Nederland. Anitisemitisme neemt weer toe in Nederland, bleek vorig jaar uit onderzoek. Het aantal antisemitische incidenten steeg met maar liefst 140 procent. Uit een Amerikaanse onderzoek dat de OVSE vorige week presenteerde, bleek dat een op de elf Europeanen er antisemitische denkbeelden op nahoudt.

Regisseur Willy Lindwer schaart zich achter de aanklacht van het CIDI. „Die makkelijke antisemitische mentaliteit kan niet hard genoeg de kop in worden gedrukt. Daarom zaten die beelden ook in mijn documentaire.” Lindwer was ook zeer teleurgesteld over het besluit van de NCRV de beelden uit de film te verwijderen. „Ik ben in de oorlog de helft van mijn familie kwijtgeraakt door antisemitisme. Het is gelukkig in Nederland een recht om iemand aan te klagen die dat soort denkbeelden aanhangt.”

De NCRV was zondagmiddag niet bereikbaar voor commentaar. De documentaire Holland, vaarwel!, die schetst hoe Nederlanders tijdens de Tweede Wereldoorlog meewerkten aan de jodendeportaties, wordt op 3 en 10 mei in twee delen uitgezonden.