„Dak monument blijft straks lekken door nieuwe regels”
Blijft het onderhoud van rijksmonumenten wel betaalbaar met de bezuinigingen van Den Haag? Meubelrestaurator Matteo Visser uit Dordrecht maakt zich grote zorgen. Hij wist een vervallen monument juist te redden dankzij het huidige belastingvoordeel.
Het in 1613 gebouwde pand, toen overwoekerd door klimop, fascineerde hem toen hij in 1996 twee huizen verderop in de Hoge Nieuwstraat kwam wonen. Pas tien jaar later ging de gemeente akkoord met de koop van „die berg groen. Te complex voor een particulier om daar nog wat van te maken, dacht Dordrecht eerst.”
Via krakers die in het pand waren getrokken kon Visser in de woning op onderzoek uitgaan. Zo kwam hij tot een plan om het monument met een bescheiden budget te redden. Toen de buren zich zorgen gingen maken over instorting, deed de gemeente de woning uiteindelijk voor 1 euro van de hand.
Lekkend dak
Op Prinsjesdag was het plan er ineens: de belastingaftrek voor het onderhoud van monumentale panden stopt volgend jaar. Nu mogen monumenteneigenaren nog 80 procent van de kosten voor restauratie en groot onderhoud aftrekken van hun belastbaar inkomen. Of het plan doorgaat, is nog even spannend nu de Kamer forse kritiek heeft.
De restauratie was voor Visser destijds betaalbaar dankzij de fiscale aftrek, die nu onder vuur ligt. „Onderhoudskosten zijn bij dit soort panden eigenlijk altijd hoog”, legt hij uit. „De materialen zijn duurder en de technieken complexer. Vaak kun je geen gewone aannemer bellen.”
Zijn huis in de Dordtse binnenstad heeft de oudste nog bestaande gevel van de buurt en een nog originele metselstructuur. De verrottende kozijnen en schimmelende balken moesten in 2006 nodig worden vervangen. En het dak lekte zo dat het water langs de muren liep bij regen.
Visser koos vanuit financieel oogpunt voor tweedehands dakpannen, maar daar moeten binnen nu en vijf jaar nieuwe voor komen. Dan zit er genoeg in de spaarpot, heeft hij begroot. „Wordt de aftrek afgeschaft, dan moet ik langer sparen. Maar wat als straks blijkt dat het dak slechter is dan verwacht?” Het kabinet wil de belastingaftrek vervangen door een subsidieregeling. „Die subsidiepot is waarschijnlijk na een halfjaar leeg. Als je dán lekkage krijgt, heb je pech.”
Volgens Visser is de voorgestelde regeling hetzelfde als één postzegel krijgen om grote gaten in je fietsband te plakken. „Dat postzegeltje moet je deels nog zelf betalen ook. Omdat de Belastingdienst subsidie ziet als inkomsten, moet je daar ook nog belasting over betalen. Zit je in het hoogste tarief, dan gaat de helft van de subsidie dus weer terug naar de fiscus. Terwijl mensen in de laagste schijf toeslagen kunnen kwijtraken.”
Visser wijst erop dat de spelregels om het erfgoed in stand te houden juist dit jaar zijn aangescherpt. „Als je een monument niet onderhoudt kan justitie je vervolgen. De overheid kan toch geen verplichtingen opleggen en dan zeggen: Zoek het maar uit?”
Hugenoten
Het in stand houden van erfgoed vraagt volgens hem om een principiële keuze. „Monumenten laten onze historie zien en zijn tastbare herinneringen aan de geschiedenis.” Zijn eigen woning heeft hij te danken aan een religieuze twist in Europa. Het huis werd gebouwd toen hugenoten uit Frankrijk en België hun toevlucht zochten in Hollandse steden. „Ik kon niet aanzien hoe achteloos de gemeente met zo’n mooi gebouwtje omgaat.”