Ja, politie en justitie verdienen best een pluim voor hun inspanningen de afgelopen jaren om het aantal overvallen de kop in te drukken.

Toch ziet criminoloog dr. Ben Rovers uit Den Bosch donkere wolken zich samenpakken boven opsporingsland.

Samen met misdaadonderzoeker prof. dr. Cyrille Fijnaut presenteerde hij woensdag in Rotterdam een onderzoek naar de strijd tegen overvallen en overvallers in de periode 2011-2016.

Wat is uw grootste zorg?

Rovers, verbonden aan het Bureau voor Toegepast Veiligheidsonderzoek in Den Bosch: „We krijgen allerlei signalen dat de politie minder prioriteit aan overvallen gaat geven. De expertise op dit terrein dreigt te verdwijnen.

Juist een bovenregionale en nationale aanpak van overvallen leidde de afgelopen jaren tot succes. Maar die werkwijze staat onder druk. Overvallen worden weer als een lokale opsporingskwestie gezien.”

Pinautomaten

„Vaak is dat terecht, maar vaak juist ook niet. Denk aan de recente reeks overvallen op ING-pinautomaten in vestigingen van Albert Heijn. In die gevallen is er sprake van georganiseerde bendes die door het hele land opereren. Dan is het zaak dat een bovenregionaal politieteam zich daar mee bezig houdt, bijvoorbeeld om verbanden tussen die plofkraken te ontdekken.”

De nationale politie is toch opgericht om regio-overstijgende misdaad ook goed aan te kunnen pakken?

„Paradoxaal genoeg is de vorming van de nationale politie juist een groot risico voor de strijd tegen overvallen.

Veel werk binnen de nationale politie is namelijk op lokale leest geschoeid. Vóór de vorming van één korps kende de politie bovenregionale teams die bijvoorbeeld criminele bendes aanpakten.

Sinds de komst van één politiekorps verdeeld over tien regionale eenheden is er slechts één nationale adviesclub overgebleven. Dat leidt ertoe dat juist de professionele overvallers, die in verschillende regio’s in Nederland actief zijn, weer meer speelruimte krijgen.”

De politie zal wellicht tegenwerpen dat ze keuzes moet maken en meer te doen heeft.

„Ik begrijp die reactie. Toch is die niet terecht. Van groot belang in de strijd tegen overvallen is dat deskundigheid binnen de recherche op peil blijft.

Bijvoorbeeld op het gebied van het verzamelen van bewijsmateriaal, het opstellen van processen-verbaal en de inzet van opsporingsmiddelen, zoals het tappen van telefoons.”

Gerichte aanpak

Rovers en Fijnaut bepleiten een gerichte aanpak van beruchte dadergroepen. Rovers: „Een mooi voorbeeld is het Antillianenteam van de politie in Rotterdam. Zo’n team focust op criminele Antilliaanse mannen. Rechercheurs leren die mannen allemaal letterlijk kennen en kunnen ze zo beter uitschakelen. Amsterdam kent een top-600-aanpak.

De politie zit samen met onder meer de gemeente en de geestelijke gezondheidszorg 600 lastpakken op de huid. Hulpverleners proberen die jongens bijvoorbeeld aan werk te helpen.

Waarbij je moet bedenken dat ze in Amsterdam lang niet iedereen van het slechte pad afkrijgen. Met ongeveer de helft van die mannen uit de top 600 is niets te beginnen. Die blijven misdaden plegen.”

Straatroven

De twee criminologen dringen er bij de politie op aan om niet alleen overvallen, maar ook straatroven, woninginbraken en geweldsdelicten standaard verhoogde aandacht te geven.

„In de praktijk blijkt dat deze high impact crimes, dus misdaden die een grote impact hebben op mensen, vaak worden gepleegd door een selecte groep criminelen.

Dus als de politie met name de onverbeterlijke veelplegers voor langere tijd achter slot en grendel weet te krijgen, voorkom je veel ellende.”