Thermphos ging in 2012 failliet. De leidingen en installaties van het leegstaande complex zitten nog vol gevaarlijk, brandbaar fosfor. Dat moet worden afgevoerd en verwerkt, is destijds besloten. Pas dan kan het terrein volgens plan worden overgedragen aan havenbedrijf Zeeland Seaports.

De sanering wordt uitgevoerd met geld uit de failliete boedel van het bedrijf dat de curatoren beschikbaar stelden: 35 miljoen euro. Maar de operatie onder leiding van Van Citters Beheer (een dochteronderneming van Zeeland Seaports) verloopt traag. In totaal ligt er 3400 ton fosfor op het terrein, maar er zijn nog maar enkele wagonnetjes met enkele tonnen fosfor afgevoerd.

SGP-Statenlid Van de Velde voorziet dat het provincie­bestuur er „een zware dobber” aan krijgt. Als het geld op is –volgens Van de Velde op 1 november–, dreigt de schoonmaakoperatie stil te vallen. Het Statenlid roept Gedeputeerde Staten op zakelijk en terug­houdend te zijn: „Spring niet meteen financieel bij. De overeenkomst tussen opdrachtgever Van Citters en de aan­nemerscombinatie die de sanering uitvoert, Decontamination Services, is een turnkeycontract, wat inhoudt dat er ook risico’s bij de opdrachtnemer liggen.”

Claims

De operatie zou in mei klaar zijn. De deadline verschoof naar het najaar. Nu verwacht Van Citters Beheer de klus pas eind december te hebben geklaard. Van de Velde: „De provincie staat garant voor een aantal zaken, maar ook de aan­nemerscombinatie heeft verplichtingen. Die kan niet zomaar zeggen: Provincie, nu is het uw pakkie-an.”

Wat de zaak volgens het Statenlid extra gecompliceerd maakt, is dat er nergens ter wereld eerder een fosforbedrijf is ontmanteld. Er is dus geen ervaring met dit werk, waardoor het proces moeizaam verloopt. „Steeds opnieuw duiken er problemen op die eerst moeten worden opgelost voordat men verder kan.” Van de Velde waarschuwde eerder dit jaar al om niet te gemakkelijk met de schoonmaakkwestie om te gaan. Zo kan de aannemer tussentijds claims indienen vanwege onvoorziene zaken en zo om extra geld vragen.

„Niemand heeft hierom gevraagd, maar het spul zal hoe dan ook van het terrein af moeten”, stelt Van de Velde. „Je kunt niet zeggen: „We stoppen het in de grond en dat is het dan”, want het is een levensgevaarlijk goedje. Maar de belastingbetaler laten opdraaien voor de kosten van een failliet bedrijf gaat me een beetje te ver. We hebben dat geld in Zeeland hard genoeg nodig voor andere zaken. Ik zou tegen de gedeputeerde willen zeggen: Houd de hand op de knip, volg de operatie zeer kritisch en onderzoek intussen waar eventueel nog financiële steun is te verkrijgen, bijvoorbeeld bij het ministerie van Economische Zaken. Want de teller van de beheerskosten tikt ook door. Er moeten permanent brandweerlieden op het terrein paraat zijn die in actie kunnen komen als er brand uitbreekt.” Onlangs raakten drie werknemers van een onderaannemer gewond toen zij in aanraking kwamen met fosfor. Huidcontact veroorzaakt ernstige brandwonden.

Zoektocht

Gedeputeerde J. de Bat (CDA) noemt het Thermphosdossier „een maatschappelijk probleem.” „Er is inmiddels een uitvoerig getest apparaat ontwikkeld om het fosfor te verwijderen, maar dit functioneert nog niet naar behoren.” Hij hoopt voor 4 november een voorstel over de kwestie bij Provinciale Staten in te dienen. Een oplossing moet volgens De Bat worden gevonden in nauw overleg tussen de provincie, de curatoren van de failliete fosforfabriek, Zeeland Seaports en Economische Zaken. „Dat wordt een zoektocht die van veel zaken afhankelijk is.”