Plaagdierenbestrijder Gilbert Braster van Wilca Systems & Services, die actief is in Groningen, Friesland en Drenthe, maakt deze dagen overuren om wespennesten en nesten van hoornaars op te ruimen. „Woensdag had ik 23 nesten, waaronder 2 hoornaarnesten”, vertelt hij. „Normaal ruim ik eens in de twee, drie weken een nest hoornaars, nu is het dagelijks werk. Die groei is iets van de laatste weken. Ik ben er zelfs eerder voor teruggekomen van mijn vakantie.”

Braster raamde het aantal hoornaarnesten dat hij de afgelopen maanden ruimde eerder op zo’n zestig. Hoe de stand van zaken nu is, kan hij niet precies zeggen. „Het aantal is zeker met 85 procent toegenomen ten opzichte van andere jaren.” Ook Silvia Hellingman, die onderzoek doet naar de verspreiding van de eikenprocessievlinder, signaleert een flinke toename van hoornaars.

De grote wespen jagen actief op de vlinders van deze rups. Zo komen de hoornaars in de feromoonvallen terecht die Hellingman in Groningen, Friesland, Drenthe en Overijssel heeft uitgezet. Deze vallen bevatten lokstof (feromoon), waarmee de vrouwtjes de mannelijke vlinders aantrekken.

Grotere nesten

Het valt bestrijder Braster op dat de nesten die overlast veroorzaken vooral in de bodem zitten of in spouwmuren. Ook zijn de nesten aanzienlijk groter dan hij gewend is. „Woensdag had ik een nest in een verrotte appelboom. Ik heb nog nooit zo veel hoornaars op een stam zien zitten. Voor de zekerheid heb ik ze maar twee keer bespoten, want ik vertrouwde het niet.”

Hij vernietigt niet alle hoornaarnesten waarover mensen hem bellen. „Als ze ergens in een boom zitten en geen kwaad kunnen, is daarvoor geen reden. Maar je moet ze niet bij de voordeur hebben.”

De ongediertebestrijder spreekt met respect over de grote wesp, die behalve aan zijn afmetingen herkenbaar is aan de rode vlekken op zijn lijf en het luide zoemen. „Het zijn echte jagers die zo een heel wespennest leegplukken. Ze jagen ook ’s nachts.” Braster wijt het grote aantal hoornaars vooral aan de milde winter.

Ook Arnold van Vliet van Wageningen Universiteit benadrukt dat hoornaars „supernuttig” zijn voor de mens. Hij wijst er op dat ze op de eikenprocessievlinder jagen, waarvan de rups in de zomer voor veel overlast zorgt, omdat hij piepkleine irriterende haartjes in de rondte strooit.

Van Vliet, deskundige op het gebied van insectenplagen, denkt evenals Braster dat de milde winter gunstig is geweest voor de hoornaar en de gewone wesp. „In november en december hadden we bizar hoge temperaturen; veel koninginnen hebben daardoor de winter overleefd.”

Hoosbuien

„In het zuiden van het land heeft het in de maanden april en mei enorm geregend, waardoor het voordeel van de milde winter voor de wespen daar waarschijnlijk is tenietgedaan. In het noorden van het land waren minder hoosbuien en hebben wespen en hoornaars daarvan dus geen last gehad”, denkt hij. Nauwkeuriger cijfers dan de ongedierteverdelgers leveren, zijn er volgens hem op dit moment niet.

Van Vliet heeft een aantal jaar geleden de wespen die hun nest in zijn eigen spouwmuur in- en uitgingen eens geteld. „Nadat het hevig had geregend, nam dat aantal met wel 80 procent af. Het nest is toen gewoon uitgedoofd. Wat er nog van over was, is waarschijnlijk gewoon verhongerd.”