Verhoeven (59), werkzaam als plantencelbioloog aan Wageningen University en tevens afgestudeerd als dierfysioloog, weet waarover hij praat. Zijn zoon Yvar werd tussen 2008 en 2010 als eerste en vooralsnog enige patiënt ter wereld regulier behandeld met 3BP. Dat gebeurde in het universiteitsziekenhuis van Frankfurt. Met opmerkelijk resultaat.

Dat er in het Duitse Bracht drie patiënten overleden na een behandeling met 3BP noemt Verhoeven „heel triest en vreselijk voor de mensen die dit overkomen is.” De negatieve verhalen over 3BP zijn echter niet terecht, stelt Verhoeven. „Ik heb gezien hoe positief deze behandeling heeft gewerkt bij onze zoon met leverkanker. Zo’n aanpak gun ik iedere kankerpatiënt.”

In 2007 werd Yvar ziek, steeds een beetje misselijk. Op een avond kreeg hij een heftige pijnaanval. Een spoedopname volgde in het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch. Daar werd al snel de diagnose gesteld: leverkanker met uitzaaiingen. Het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam bevestigde de diagnose. „Ze konden niets meer doen. Ze gaven Yvar nog drie maanden.”

Een oncoloog in het Erasmus MC was ermee begaan en gaf hem nog een behandeling met het medicijn sorafenib, dat net op de markt was gekomen. Dit middel remt de groei en uitzaaiingen van tumoren. Zes maanden later echter werd de behandeling gestopt nadat bleek dat de tumoren weer gingen groeien.

Verhoeven zocht op internet naar verdere mogelijkheden. Hij ontdekte dat Amerikaanse onderzoekers verbonden aan de John Hopkins-universiteit in Baltimore werkten met 3BP bij muizen en ratten met kanker. Verhoeven nam contact op met de wetenschappers. „Na overleg kreeg ik een positieve reactie terug. Als ik een arts kon vinden die 3BP wilde toedienen, wilden zij het middel beschikbaar stellen. Met hulp van een Amerikaanse adviseur heb ik toen 500 artsen gemaild. Er volgde één positieve reactie. Van de Duitse interventieradioloog prof. Thomas Vogl, verbonden aan het universiteitsziekenhuis van het Goethe Institut in Frankfurt. Hij stuurde één zin terug: Dat gaan we doen.”

Vogl wilde eerst nog een korte chemokuur geven. Anders zou Yvar de periode die de medisch-ethische commissie nodig had om te beslissen over toestemming voor de individuele behandeling met 3BP niet overleven.”

Zetmeelbolletjes

Twee kankerceldodende middelen, cytostatica, werden rechtstreeks in de lever toegediend, een behandeling die bekendstaat als Transarteriële Chemo Embolisatie (TACE). Met behulp van een katheter werden vanuit de liesslagader de middelen ingespoten nadat eerst de bloedvaten vanaf de lever waren afgesloten met kleine zetmeelbolletjes, zodat de rest van het lichaam nauwelijks werd blootgesteld aan de kankerceldodende middelen.

Na drie weken, op 26 februari 2009, volgde groen licht voor de behandeling met 3BP. Dat gebeurde ook via de TACE-methode. Een heel andere behandeling dus dan in Bracht, waar de omstreden natuurgenezer Klaus Ross infusen rechtstreeks bij patiënten in de bloedvaten van een arm inbracht. Verhoeven: „De eerste keer kwamen de onderzoekers uit Baltimore speciaal naar Frankfurt om toe te zien op het bereiden van 3-broompyruvaat.”

Pizza

Yvar reageerde zeer goed op de behandeling. „Hij was heel vaak misselijk en kon z’n eten nauwelijks naar binnen krijgen. Daarom kreeg hij sondevoeding. Maar direct na de behandeling kreeg hij trek. We zijn toen pizza met hem gaan eten in een restaurant in Frankfurt. Dat was een prachtige avond.”

In maart volgde een tweede behandeling. Dat ging goed, maar eenmaal thuis werd Yvar verward en raakte al snel in coma. De artsen van de huisartsenpost wilden aanvankelijk geen ambulance sturen voor een „terminale patiënt met leverkanker.”

Uiteindelijk wist Verhoeven een arts uit het Jeroen Bosch Ziekenhuis te overtuigen dat er mogelijk sprake was van een afbraakproces van de tumor, waardoor afvalstoffen vrijkwamen die zorgden voor het coma. De ambulance kwam alsnog. In het ziekenhuis bleek het ammoniakgehalte in het bloed vijf keer te hoog. Yvar kreeg een infuus om z’n lichaam door te spoelen en ging weer naar huis. „Om acht uur ’s avonds sloeg hij z’n ogen op en zei: Hi mam.”

Verhoeven stopt even en slikt een brok in z’n keel weg. „Zo’n moment vergeet je nooit meer. We wisten ook dat we voortaan altijd het ammoniakgehalte moesten laten bepalen en dit zo nodig moesten verlagen.”

Later bleek dat de behandeling van leverkanker met 3BP gecompliceerder is dan die van een tumor elders in het lichaam. „Bij de dierproeven ging het om kanker buiten de lever. In dat geval kan een gezonde lever de afbraakstoffen uitscheiden. Bij Yvar was dat niet zo. Zijn lever was ziek en moest toch al dat werk doen.”

Het was ook een zoeken naar de juiste dosering. „Nog nooit was er een mens behandeld met 3BP. Maar gelukkig hadden we in Frankfurt zeer kundige en betrokken behandelaars. Daardoor is de behandeling verder wonderbaarlijk goed verlopen.”

Opnieuw valt Verhoeven even stil. „Ik ben niet gelovig, maar ik zou daar de Heere voor willen danken.” Yvar kreeg nog extra levenstijd en er volgden bij elkaar zo’n tien behandelingen met 3BP volgens de TACE-methode. „Hij had in alles trouwens het laatste woord. Zonder zijn toestemming deden we niets.”

Hometrainer

In de loop van 2009, na opeenvolgende behandelingen met 3BP, ging het steeds beter met Yvar, vertelt Verhoeven. „Hij oefende weer op de hometrainer om z’n conditie te verbeteren. Want hij was uitgenodigd om in november 2009 voor de Amerikaanse onderzoekers z’n verhaal te vertellen. Dat wilde hij per se en het is ook gebeurd. We waren erbij, m’n vrouw en ik en onze dochter. Voor die tijd werd nog 1,5 liter vocht uit z’n buik weggezogen. Er was geen enkele tumorcel in te vinden. Dat was bijzonder, want dat is wel gebruikelijk bij dergelijke patiënten.”

De tumor bleek later ingekapseld door afgestorven weefsel en gezond leverweefsel groeide aan. „Prof. Vogl zei tegen ons dat hij het niet geloofd zou hebben als hij het niet met eigen ogen gezien had”, zegt Verhoeven.

Uiteindelijk is Yvar toch overleden aan een complicatie. „Hij kreeg een longontsteking, gevolgd door de uitval van organen. Antibiotica sloegen helaas niet aan.”

Verhoeven wilde graag zijn ervaringen publiceren. „Yvar zei steeds: Schrijf het op, vader. Hij was zo tevreden met de manier waarop 3BP de kwaliteit van zijn leven verbeterd had en over de maanden die hij erbij kreeg. We besloten dat te doen met de naam van de patiënt erbij. Dat is zeer ongebruikelijk in een wetenschappelijk medisch tijdschrift. We hadden de hoop dat het artikel opgepakt zou worden om verder onderzoek bij patiënten met 3BP te gaan doen. Dat is niet gebeurd, al is het aantal publicaties over 3BP wel drastisch gestegen. De reden is dat 3BP een simpele stof is die je niet kunt patenteren. Dus er valt weinig geld mee te verdienen. Alleen de toedieningswijze is gepatenteerd.”

Verhoeven heeft nog steeds contact met de Amerikaanse onderzoekers. „Ze zoeken naar fondsen voor verdere financiering. Daar sta ik helemaal achter. Want als ik één ding zeker weet, dan is het dat 3BP een substantiële bijdrage heeft geleverd aan het welbevinden van onze zoon in het laatste jaar van z’n leven.”

----

Therapie moet goed worden toegepast

3BP is een middel dat de energievoorziening van kankercellen platlegt, zegt cel­bioloog Harrie Verhoeven.

Tumorcellen hebben veel glucose (suiker) nodig. Ze zetten glucose op een ongebruikelijke manier om in melkzuur met behulp van enzymen. 3BP blokkeert die route.

Omdat kankercellen melkzuur produceren, hebben ze een systeem waarmee ze dat uit de cel verwijderen.

„3BP maakt van datzelfde deurtje gebruik om selectief kankercellen binnen te dringen. Dat is het mooie van de stof. Je kunt volstaan met lage doseringen omdat de kankercellen het zelf naar binnen werken.”

Het middel moet wel deskundig worden toegepast, weet Verhoeven. „Een te hoge dosering kan in extreme gevallen leiden tot bloedstolsels en beschadiging van de vaten.”