Desondanks is volgens de burgemeester van die stad, Ferd Crone, gebleken dat goede samenwerking en het gebruik van alle bevoegdheden niet altijd toereikend zijn om incidenten zoals die rond deze oud-tbs’er te voorkomen. Hij hoopt dat een nieuw wetsvoorstel voor verplichte geestelijke gezondheidszorg, dat bij de Tweede Kamer ligt, daarin verbetering brengt.

„In het geval van Udo D. konden we geen verplichte ambulante behandeling opleggen. Onder de nieuwe wetgeving kan dit straks wel”, aldus Crone. „Andere bevoegdheden kunnen in de toekomst helpen bij zaken op het grensvlak van strafrecht en zorg.”

De man sloeg in oktober 2015 in Leeuwarden een vrouw dood met een fles en verwondde een andere vrouw. Dat was twee maanden nadat de ex-tbs’er met succes gedwongen opname had aangevochten. D. stond bij politie, justitie en hulpverleners al jarenlang bekend als gevaarlijk, agressief en gewetenloos. Hij was eerder veroordeeld tot celstraffen en tbs en tussendoor ambulant behandeld. Voor de feiten in oktober 2015 werd Udo D. in juni veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf en tbs.

De autoriteiten en instanties zeiden destijds dat zij niet de bevoegdheid hadden de vrijlating van D. te voorkomen. Er waren geen wettelijke mogelijkheden meer om hem langer vast te houden. Dat standpunt is donderdag bevestigd door het onderzoek van IVenJ en de IGZ. Volgens beide inspecties hebben de instanties in de jaren voorafgaand aan het incident al het mogelijke gedaan om gevaar voor de samenleving door D. te voorkomen.

Volgens beide inspecties illustreert de zaak dat incidenten rond mensen met complexe psychiatrische problemen „niet altijd te voorkomen zijn”. Crone is het met die conclusie eens: „Zelfs als je iemand scherp in het oog houdt en alles doet om incidenten te voorkomen, kan het nog misgaan.”

Staatssecretaris Klaas Dijkhoff van Veiligheid en Justitie heeft de bevindingen van beide inspecties naar de Tweede Kamer gestuurd. De bewindsman komt begin september met een inhoudelijke reactie.