Dat Donald Trump gekozen zou worden, stond vooraf min of meer vast. Toch poogde een kleine groep conservatieve en verontruste gedelegeerden deze week tijdens de Republikeinse conventie nog de stemprocedure aan te passen. Daardoor zouden afgevaardigden de ruimte krijgen om naar hun geweten te stemmen, ongebonden aan de voorverkiezingen in hun staat. De voorzitter van de conventie veegde dat echter op weinig tactische wijze van tafel. Het gaf wel rumoer en dat was tekenend voor deze conventie.

De partijtop wilde deze week in Cleveland twee dingen bereiken: het imago van Trump moest worden opgevijzeld en de eenheid hersteld. Het eerste lukte enigszins, het tweede helemaal niet.

Het beeld dat Trump vooral een onbehouwen bullebak is, is enigszins genuanceerd. Met name de toespraken van zijn vrouw Melania, zijn dochter Ivanka en zijn zoon Donald jr. zorgden ervoor dat de Amerikanen ook een andere kant van de harde zakenman zagen. Zeker, er was ruis omdat overduidelijk bleek dat Melania plagiaat had gepleegd. Ze had zinnen overgenomen uit de toespraak die Michelle Obama in 2008 had gehouden voor de Democratische conventie. Maar daarmee bleef de boodschap overeind: Donald is een hartelijke, zorgzame man en vader, die zijn vrouw en kinderen stimuleert en kansen geeft. Op de aanwezigen moest de familie Trump, ondanks twee echtscheidingen van Donald, overkomen als een warm gezin.

Daarentegen lukte het niet om de eenheid te herstellen. Net voor de conventie maakte Trump bekend dat gouverneur Mike Pence van Indiana zijn running mate is. Dat was een duidelijke poging om evangelicalen aan zich te binden. Pence zei deze week: „Ik ben christen, conservatief en Republikein. In die volgorde.” Conservatieve christenen herkennen zich wel in de rooms-katholieke Pence, maar niet in Trump.

Analisten suggereren dat Ted Cruz nu al probeert deze onvrede bij conservatieve republikeinen te verzilveren, zodat hij daar in 2020 voordeel van heeft. Dat zou een deel van de verklaring zijn voor zijn opmerkelijke rede die hij woensdag op de conventie hield. Daarin feliciteerde hij Trump wel met zijn nominatie, maar zei hij niet hem in zijn verkiezingsstrijd te steunen. Dat werd hem door een groot deel van de aanwezigen kwalijk genomen.

Cruz zei in een toelichting dat hij geen steun kon uitspreken voor een man die zijn vrouw en zijn vader had beledigd. Trump had gesuggereerd dat Cruz sr. betrokken was bij de moord op John F. Kennedy. Naast kritiek op Ted Cruz was er overigens ook begrip.

Behalve de kritische houding van Cruz en van de evangelicalen toonden ook anderen zich ontevreden. Vertegenwoordigers van het partijestablishment voelden zich door sommige uitspraken van Trump en zijn fans geschoffeerd. Prominenten als vader en zoon Bush, senator John McCain en zelfs gouverneur John Kasich van Ohio, de gastheer van de conventie, trokken niet eens hun schoenen aan voor de partij­bijeenkomst. De Republikeinse Partij is versplinterd.

Trump lijkt het niet te deren. Weliswaar was zijn toespraak donderdagavond gematigder dan veel eerdere, maar zijn optreden heeft de kritische partijleden niet overtuigd. Het enige bindmiddel waarmee de Republikeinse scherven gelijmd kunnen worden, is de diepe afkeer van Hillary Clinton, Trumps rivaal bij de komende stembusstrijd. Die zit diep, ook al vinden veel Republikeinen dat sommige sprekers zeer onfatsoenlijke uitspraken over haar deden. Maar zo’n lijmpoging draagt wel een zeer provisorisch karakter.